Türkiye ile Azerbaycan Iğdır’dan (Nahçıvan) Sederek’e uzanacak 85 kilometrelik bir doğalgaz boru hattının yapılması ve bu güzergâhtan Nahçıvan’ın ihtiyacı olan yıllık yaklaşık 0,5 milyar m3’lük gaz tedarikinin sağlanması konusunda anlaştı.

Bu anlaşma ile ilgili genellikle Türkiye ve Azerbaycan’ın sıcak ilişkileri üzerine yorumlar yapıldı.
Muhakkak iki kardeş ülkenin saflarını daha da sıklaştırmasının bu bağlamda etkisinden bahsedilebilir, fakat burada asıl dikkat etmemiz gereken nokta; İran’dır!
***
Günlük kapasitesi 1,5 milyon metreküp olacak bu hat, özellikle Azerbaycan’ın İran ile ilişkileri nezdinde büyük öneme sahip.

Neden mi?

Azerbaycan yıllardır Nahçıvan’a İran üzerinden gaz tedarik ediyordu.
Şöyle ki, Azerbaycan gazını İran’a veriyor, İran da aldığı bu gaz karşılığında, Nahçıvan’a sevkiyat sağlıyordu. Fakat bu sevkiyatı İran sürekli bir diplomatik müzakere argümanı olarak kullanıyor, teknik veya siyasi sebeplerden ötürü Nahçıvan’ın doğalgaz tedarik güvenliği tehlikeye giriyordu.
Sonra ne oldu?

Karabağ savaşında da (daha önce olduğu gibi) Ermenistan’ı aleni desteklemekten geri durmayan İran benzer eğilimleri yine sergiledi. Nahçıvan’a mecburi erişimin İran üzerinden gerçekleşiyor oluşu, lojistik anlamda kısmen daha avantajlı görülse de, siyasi perspektifte büyük dezavantajlar içerdiği ve bu bağlamda İran’ın güvenilir bir müttefik olmadığı bir kez daha ayyuka çıktı.

Türk’ün yıllar sonra ilk zaferi olan Karabağ’da her koşulda birbirine kenetlenmiş olan Türkiye ve Azerbaycan, İran’ın örtülü bir şekilde ifade ettiği tehditkâr söylemlerini de göz önüne alıp, yakında aktif hale gelecek olan Türk koridoru adımını da denkleme ekledikten sonra, Nahçıvan’a ihtiyaç duyulan gazın Iğdır’dan sevk edilmesine karar verdi.

Azerbaycan gazı zaten Türkiye’ye geliyordu. Bu güzergâhtan daha fazla gaz sevkiyatı yapmak da mümkündü. Buna ek olarak, BOTAŞ’ın da Türkiye sınırları içerisinde güçlü ve yaygın bir dağıtım ağı vardı. Küçük modifikasyonlarla, +0,5 milyar m3/yıllık gaz hacmi kolaylıkla Iğdır’a sevk edilebilecekti. Iğdır’dan ise şimdi uzlaşılan hat üzerinden, doğal gaz Sederek’e taşınabilecekti.
Bu adım sayesinde, Türkiye – Azerbaycan birlikteliği bir bölgesel problemi daha gidermeye yönelik somut bir adım atmış oldu.
***
Bundan sonra neler olacak?
İlgili hat hayata geçtikten sonra, Nahçıvan’ın gaz tedarik güvenliği sağlanmış olacak.

Nahçıvan’dan Karabağ’a uzanacak olan Türk koridoru da aktif hale geldikten sonra ise denklemde Türk dünyasının entegrasyonu dâhilinde çok şey değişecek.

Türk dünyasını ve kendi sınırları içerisinde yaşayan Türkmenleri “olası tehditler” olarak tanımlayan İran, bu gelişmelerden daha fazla rahatsızlık duymaya devam edecek!

Azerbaycan – Türkiye adımı ile başlayan bu gayret devam edip, Türk ülkeleri birlikteliklerini daha da pekiştirirse, Türk diyarları çok daha büyük kalkınma hamlelerini gerçekleştirebilecek ve dünya nizamı dâhilinde önemli aktörlerden biri haline gelecek…