Petrol Piyasalarında Bu Hafta (22-26 Mayıs 2017)

Tablo 1: Brent Petrol Varil Fiyatının Haftalık Seyri

Tablo 2: WTI Varil Fiyatının Haftalık Seyri

Geçen hafta (15-19 Mayıs 2017) petrol fiyatları petrol üretim kısıtlaması anlaşmasının yeniden görüşüleceği toplantıya odaklı olarak, pozitif bir netice beklentisi ile haftayı yükselişle kapatmış, yeniden 50 USD/varil seviyelerinin üzerinde seyretmeye başlamıştı.

Tablo 1 ve Tablo 2 de görüldüğü gibi ham petrol varil fiyatları yeni haftaya Brent petrolde 53,85 USD/varil, WTI da 50,93 USD/varil değerlerinden giriş yaptı. Hafta boyunca Brent petrol en yüksek 54,67 USD/varil, en düşük 50,71 USD/varil değerlerini gördü. WTI ise en yüksek 52,00 USD/varil, en düşük 48,18 USD/varil değerlerini gördü. Haftanın kapanışında ise Brent petrol 52,15 USD/varil olurken, WTI 49,80 USD/varil fiyatından işlem gördü.

Hafta genelinde petrol varil fiyatları 25 Mayıs tarihinde petrol üretim kısıtlamalarının uzatılması hususunda OPEC tarafından organize edilen ve Rusya gibi OPEC üyesi olmayan ülkelerin de katılacağı toplantıya göre şekillenmiştir. Haftanın başında petrol varil fiyatları geçen hafta yakaladığı kazancı koruyarak yatay seyretti. Piyasalar toplantı hakkında yapılacak açıklamalara odaklanmış vaziyetteydi. Haftanın ikinci işlem gününde ise özel sektör tarafından açıklanan ABD ham petrol stok verilerinde azalma görülmesinin ve OPEC üyesi ülkeler tarafından toplantıda mutabakat sağlanacağı içerikli olumlu açıklamaların etkisi ile günü yükseliş ile geçirdi.

Çarşamba günü ise toplantı hakkında beklentilerin yükselmesi ve ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA) tarafından açıklanan resmi rakamlara göre ham petrol stok verilerinin beklenenden daha fazla azalması neticesinde petrol fiyatları yükselişini sürdürerek Brent petrolde 54 USD/varil, WTI da 52 USD/varil seviyelerini test etti. Piyasalar toplantı hakkında görüşlerini yapılan açıklamalara binaen iyiden iyiye pozitife çevirdi. Hâkim düşünce ise petrol varil fiyatlarının yeterli düzeyde yükselebilmesi için anlaşmanın 9 ay daha uzatılmasının yanı sıra kesinti miktarının da artırılması yönündeydi.

25 Mayıs Perşembe günü beklenen toplantı Viyana’da gerçekleştirildi. Taraflar petrol üretim kısıtlama anlaşmasının 9 ay daha uzatılarak 2018 yılının ilk çeyreğine kadar uygulanması hususunda anlaşmaya vardı. Kısıtlama miktarı ise piyasadaki beklentilerin aksine günlük 1 milyon 800 bin varilde sabit tutularak yükseltilmedi. Toplantı öncesi bazı OPEC üyesi ve OPEC üyesi olmayan ülkeler tarafından dillendirilen anlaşmanın ilave 3 ay daha uzatılarak 12 aya yükseltilmesi hususu da gerçekleşmedi. Böylece anlaşma eski şartlar ile 9 ay uzatılmış oldu. Piyasalarda meydana gelen yüksek beklenti toplantı neticesinde karşılık görmeyince petrol varil fiyatları sert bir düşüş yaşadı. Fiyatlar Brent petrolde 51 USD/varil seviyelerine, WTI da ise 48 USD/varil seviyelerine kadar geriledi.

Haftanın son işlem gününde ise toplantı sonuçlarının şokunu az da olsa üzerinden atan piyasalar haftayı yükselişle kapatarak Brent petrolde 52 USD/varil, WTI da ise 50 USD/varil seviyelerinden işlem gördü.

Aşağıdaki grafikler (Grafik 1 ve Grafik 2) Brent petrol ve WTI nın haftalık fiyat seyrini göstermektedir. Haftanın başlangıcından bitişine kadar fiyatların durumunu bu iki grafikte görebiliriz.

Grafik 1: Haftalık Brent Petrol Varil Fiyatları

Grafik 2: Haftalık WTI Varil Fiyatları

Grafik 3: ABD Toplam Petrol Kule Sayısı

Grafik 3 ABD de petrol arama işlerinde çalışan toplam kule miktarını göstermektedir. Baker Hughes tarafından açıklanan verilere göre, geçen hafta toplam kule sayısı 2 adet artarak 722 sayısına yükselmiştir. Böylece kule sayısı 19 hafta üstüste yükselmiş oldu. Bu yükseliş miktarı 2017 yılında gerçekleşen en düşük yükselme olarak dikkat çekmektedir.

Grafik 4: ABD Haftalık Ham Petrol Stok Değişimi

Grafik 4 ise ABD ham petrol stok durumundaki değişimi göstermektedir. Geçen hafta stok miktarının 2 milyon 419 bin varil azalacağı öngörülüyordu. Açıklanan verilere göre stok miktarı öngörülenden daha fazla azalarak 4 milyon 432 bin varil düşüş gösterdi. Böylece stoklar 7 hafta üst üste azalmış oldu ve bu durum piyasalara varil fiyatlarında yükseliş olarak yansıdı.

5 numaralı grafik ABD ham petrol haftalık üretim değerlerini göstermektedir. ABD nin haftalık üretimi bir önceki haftaya göre günlük ortalama 15 bin varil artarak günlük 9,32 milyon varil seviyelerine yükselmiştir. Böylece son 14 haftanın 13 ünde üretim miktarında artış görülmüştür.

Grafik 5: ABD Haftalık Ham Petrol Üretimi

Sonuç olarak petrol varil fiyatlarının odak noktasında 25 Mayıs’ta OPEC tarafından icra edilen üretim kısıtlaması anlaşmasının uzatılması ile ilgili toplantının yerleştiği bir haftayı geride bıraktık. Toplantı öncesi etkenlerden dolayı piyasaların toplantıdan beklentisi çok yüksek durumdaydı. Özellikle petrol varil fiyatlarında kayda değer bir yükseliş için günlük petrol üretim kesinti miktarının da yükseltilmesi bekleniyordu. Mevcut miktarın devam ettirilmesi halinde fiyatlar üzerinde çok da etkili olmayacağı düşüncesi hâkimdi. Toplantı neticesinde mevcut şartlarda anlaşmanın 9 ay daha uzatılması kararı piyasalarda büyük hayal kırıklığına sebep oldu ve fiyatlar toplantının hemen ardından sert bir şekilde düştü. Anlaşmanın ek olarak 3 ay daha uzatılmaması ise anlaşmanın geleceği hakkında soru işaretleri oluşturdu. Suudi Arabistan ve Rusya tarafından yapılan 3 aylık ek bir uzatmaya gerek olmadığı açıklaması, görünürde taraflar arasında mutabakat olsa bile perde arkasında birtakım anlaşmazlıklar olabileceği düşüncesini akla getirdi. Haftanın son bölümünde ise piyasalar az da olsa toplantı sonuçlarının şokunu üzerinden atarak üretim kısıtlaması anlaşmasını uzatılmasından dolayı bir miktar yükselerek haftayı kapattı.

Peki, anlaşmanın mevcut şartlarda uzatılması varil fiyatlarını istenen seviyeye getirmekte işe yarayacak mı? Genel kanı mevcut şartların bu konuda yetersiz olacağı yönünde. İlk anlaşmadan bu tarafa ABD günlük ham petrol üretim miktarını 9,3 milyon varile kadar yükselterek pazar payını artırmış durumda. 2018 yılında ise bu miktarının 10 milyon varilin üzerine çıkacağı öngörüsü ise ABD’nin Pazar payını daha da artıracağı anlamına geliyor. Mevcut miktar ABD’nin karşılayabileceği ve petrol varil fiyatlarını dengeleyebileceği seviyeler olarak görülüyor. Son haftalarda üretim artış miktarı ve kule sayısı artış miktarındaki düşüş ise ABD günlük ham petrol üretimindeki artışın ne derece sürdürebilir olduğu hususunda akıllara birtakım sorular düşürüyor.

OPEC ve destekçi ülkeler bu sefer de petrol varil fiyatlarını kontrol altına alamayıp istediği seviyelere yükseltemezse, anlaşmanın geleceği de tehlikeye girebilir. Nitekim pazar payını daha da kaybedecek olan Suudi Arabistan ve Rusya anlaşmanın ileri tarihlere uzatılmasını istemeyebilir. Bu durum da OPEC in petrol piyasası üzerindeki kontrolünü kaybetmesi anlamına gelecektir. Şimdi bütün gözler ABD’nin OPEC’in yaptığı hamleye nasıl karşılık vereceğine çevrilmiş durumda. Önümüzdeki sürecin seyrini bu kritik sorunun cevabı belirleyecek gibi görünüyor.