Petrol Piyasalarında Bu Hafta (1-5 Mayıs 2017)

Tabblo 1: Brent Petrol Varil Fiyatının Haftalık Seyri

Tablo 2: WTI Varil Fiyatının Haftalık Seyri

OPEC ile Rusya arasında petrol üretim kesintisi anlaşmasının uzatılacağı yönünde beklentilerin kuvvet kazanması üzerine ham petrol varil fiyatları bir miktar yükselişe geçerek 28 Nisan 2017 gününü yükselişle tamamlayarak haftayı kapatmıştı.

Tablo 1 ve Tablo 2 de görüldüğü gibi ham petrol varil fiyatları yeni haftaya Brent petrolde 51,88 USD/varil, WTI da 49,17 USD/varil değerlerinden giriş yaptı. Hafta boyunca Brent petrol en yüksek 52,16 USD/varil, en düşük 46,64 USD/varil değerlerini gördü. WTI ise en yüksek 49,32 USD/varil, en düşük 43,76 USD/varil değerlerini gördü. Haftanın kapanışında ise Brent petrol 49,10 USD/varil olurken, WTI 46,22 USD/varil fiyatından işlem gördü.

Hafta genelinde petrol varil fiyatları düşüş eğiliminde seyretti. Haftanın ilk gününü ABD ham petrol stok verilerinin açıklanması öncesinde petrol varil fiyatları düşüşle tamamladı. İlk günü son altı haftadaki en düşük seviyeye düşerek kapatan petrol varil fiyatları, haftanın ikinci gününde özel sektörün açıkladığı verilere göre ABD ham petrol varil stoklarında azalma olmasından dolayı yükselişe geçti ve günü yükselişle tamamladı. Haftanın üçüncü işlem gününde petrol varil fiyatları tekrar düşüş eğilimine geçti. Bu duruma Amerikan Enerji Enformasyon İdaresi’nin açıkladığı ABD ham petrol stok verilerine göre stok miktarının beklenenden daha az düşmesi ve ABD günlük ham petrol üretim miktarının 9,29 milyon varile yükselmesi sebep olmuştur. Dolayısıyla ham petrol fiyatları günü düşüşle tamamlamıştır.

Haftanın dördüncü gününde ise ham petrol varil fiyatları büyük kayıplara uğradı. Çarşamba günü açıklanan ABD ham petrol stok verisi ve ABD günlük ham petrol üretim verisi, Perşembe günü de fiyatları azalma yönünde teşvik etti. Bunun üzerine ABD günlük petrol üretim miktarının sürekli artış göstermesinin OPEC ve Rusya arasındaki üretim kısıtlama anlaşmasının etkilerini gidermesi yönünde endişelerin eklenmesiyle, petrol varil fiyatlarındaki düşüş çok sert oldu. Petrol varil fiyatları Kasım 2016 da yapılan OPEC petrol üretim kısıtlaması anlaşmasından bu yana en düşük seviyeye gerileyerek bütün kazanımlarını kaybetti. WTI uzun süre sonra 45 USD/varil altını gördü.

Haftanın son gününde ise Perşembe günü yaşanan sert düşüş sonrası, dünya genelinde arz miktarında azalma meydana geleceği beklentisine ek olarak OPEC ile Rusya arasında bu sert düşüşe binaen anlaşmanın uzatılma ihtimalinin yüksek olduğu düşüncesi neticesinde, ham petrol varil fiyatları bir miktar yükseliş gösterdi. Bu yükselişe rağmen petrol varil fiyatları üst üste üç haftayı kayıpla kapatmış oldu.

Aşağıdaki grafikler (Grafik 1 ve Grafik 2) Brent petrol ve WTI nın haftalık fiyat seyrini göstermektedir. Haftanın başlangıcından bitişine kadar fiyatların durumunu bu iki grafikte görebiliriz.

Grafik 1: Haftalık Brent Petrol Varil Fiyatları (01-05 Mayıs 2017)

Grafik 2: Haftalık WTI Varil Fiyatları

Grafik 3: ABD Toplam Petrol Kule Sayısı

Grafik 3 ABD de petrol arama işlerinde çalışan toplam kule miktarını göstermektedir. Baker Hughes tarafından açıklanan verilere göre, geçen hafta toplam kule sayısı 7 adet artarak 703 e yükselmiştir. Kule sayısındaki artış istikrarlı bir şekilde devam etmektedir. Bu da petrole yapılan yatırım artması, dolayısıyla günlük üretim miktarının artması demektir. ABD günlük ham petrol üretim miktarındaki artış ise petrol varil fiyatlarındaki düşüş eğiliminin en önemli sebeplerindendir.

Grafik 4: ABD Haftalık Ham Petrol Stok Değişimi

Grafik4 ise ABD ham petrol stok durumundaki değişimi göstermektedir. Buna göre stok miktarının geçen hafta 4 milyon 158 bin varil azalmıştır. Bu miktar özel sektörün açıkladığı rakamlardan ve birçok analistin beklentilerinden daha düşük olduğu için petrol varil fiyatları üzerindeki yükseltici etkisi kalıcı olmamıştır. Bir süre sonra fiyatlar düşüşe geçmiştir.

5 numaralı grafik ABD ham petrol haftalık üretim değerlerini göstermektedir. Buna göre üretim miktarlarındaki artış devam etmektedir. Geçen haftaki artış neticesinde ABD günlük ham petrol üretim miktarı 9.29 milyon varil seviyelerine yükselmiştir. Ayrıca haftalık üretim 11 hafta üst üste artarak 2012 yılından bu yana en uzun artış periyodunu yakaladı. Üretim miktarındaki bu artış ve artışın devam edeceği beklentisi, geçen hafta petrol varil fiyatlarında düşüşü tetikleyen en önemli etkenlerden biri olmuştur.

Grafik 5: ABD Haftalık Ham Petrol Üretimi

Sonuç olarak ham petrol varil fiyatları haftayı büyük kayıplar yaşayarak tamamlamıştır. Nitekim fiyatlar OPEC ve Rusya arasındaki petrol üretim kısıtlama anlaşması öncesindeki seviyelere kadar geriledi. Böylece mevzubahis anlaşma neticesinde elde dilen bütün kazanımlar kaybedilmiş oldu. ABD ham petrol stok verilerindeki azalmanın beklendiği kadar yüksek olmaması, ABD de petrol sektöründe – özellikle kaya petrolü alanında – yapılan yatırımların artarak devam etmesi, ABD günlük petrol üretim miktarlarındaki istikrarlı artış fiyatlardaki düşüşün en önemli sebepleri arasında gösterilebilir.

ABD kaya gazı üreticilerinin elinin daha da güçlendiği ve 50 USD/varil sevilerine karşılık verebilmek için yeterli sermaye elde ettikleri çoğu analist tarafından dillendirilmektedir. ABD kaya gazı üreticilerinin yapacağı yeni yatırımlar ve neticesinde artacak üretim miktarı, gelecekte de petrol varil fiyatları üzerindeki en büyük baskı olarak görünüyor.

ABD petrol üretimindeki sürekli artış OPEC anlaşmasındaki pozitif seyri negatife çevirmeyi başarmış görünüyor. Bazı analistler fiyatlardaki sert düşüşün OPEC anlaşmasının uzaması için teşvik edici bir etki oluşturacağını iddia etse de, tam tersini düşünenler de mevcut. OPEC tarafından uzatılması planlanan anlaşmanın ABD üretim miktarındaki yükselişle baş edemeyeceği düşüncesinin, anlaşmanın uzatılması ihtimalini tehlikeye soktuğu yüksek sesle dillendirilmekte. Nitekim OPEC ülkelerinin Pazar kaybı yaşama kaygısı ve yaşanan son gelişmelerde fiyatlar üzerindeki belirleyici etkisini yitirmesi, anlaşma üzerindeki düşüncelerin gözden geçirilmesine sebep olabilir. Rusya’nın anlaşmanın uzatılmasına olan bakış açısı da halen belirsizliğini korumakta.

Bazı analistler ham petrolün yıl içerisindeki fiyatı hakkındaki tahminlerini yavaş yavaş gözden geçirmeye başladı. Bu gelişmeler ışığında tahminlerin 50 USD/varil altına çekilmesi oldukça olası görünüyor.

ABD kaya petrolü üreticileri ile OPEC arasındaki petrol fiyatları savaşı kızışarak devam ediyor. Bütün gözler 25 Mayıs’ta yapılacak toplantıya çevrilmiş durumda. Toplantı neticesinde anlaşmanın uzatılması kararı çıksa bile OPEC in işi oldukça zor. Nitekim ABD ham petrol üretimi ve kaya petrolüne yapılan yatırımlar aratarak devam edecek gibi görünüyor. OPEC in bu duruma nasıl bir hamle ile karşılık vereceği merak konusu. Yoksa OPEC in petrol varil fiyatları üzerindeki hâkimiyetinin son bulacağı günler bizi mi bekliyor?