Hazar Coğrafyasında düşen petrol fiyatları sektörü ve yeni yatırımları etkilese de, özellikle İran’da önemli girişimler ve gelişmeler dikkat çekmektedir. Tabii ABD’nin yeni başkanı Trump’ın ay sonunda aldığı vize yasağı uygulaması ve sonraki adımlarda yeninden kaldırılan ambargoların gündeme alınacağı beklentileri tüm dünyanın gözlerini İran’a çevirmesine neden olmuştur. Bununla birlikte Türkmenistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Kazakistan’da ise yeni büyük girişimlerden ziyade, mevcut projelerin geliştirilmesi ve devam etmesi alanındaki olağan girişimlerin sürdürülmesi yanında, OPEC kararları çerçevesinde uygulanan küçük çaplı üretim kısıtları da dikkat çekmektedir. Ocak 2017’de ilgili ülkelerde yaşanan önemli gelişmeler maddeler halinde aşağıda özetlenmiştir.
İRAN
- Yatırım ortamındaki iyileşme ve yaşanan bütün gelişmeler değişen ABD yönetiminin uygulamaya başladığı ve uygulayacağı beklenen politikalara kenetlendi.
- Türkmenistan’ın gaz sevkiyatını kesmesi üzerine tahkim çalışmalarına başlayan İran, aynı zamanda bölgesel gaz talebini karşılamak için Türkmen sınırında yer alan ve 60 milyar m3’lük bir rezerve sahip olduğu düşünülen,Tous Gaz Sahasını geliştirme planları yapmaya başladı.
- Lorestan vilayetinde hafif kaya petrolü keşfi yaptığını açıkladı.
- Mevcut yer altı gaz depolama kapasitesini 3 milyar m3’ten 2018 yılı sonuna kadar 11.3 milyar m3 seviyelerine çıkarmayı hedeflediğini açıkladı. (Bu kapsamda mevcut Serajeh ve Shourijeh tesislerinin kapasitelerinin arttırılması ve yeni faaliyete alınması beklenen Yurtesha, Nasrabad ve Ghezel Tapeh projelerinin de dikkate alındığı bilinmektedir.)
- İran 2020 yılında gaz ihraç kapasitesini, neredeyse 7 kat arttırarak, 70 milyar m3’ler seviyesine çıkarmayı hedeflediğini açıkladı.
- İran’da E&P ruhsatı alma yetkinliğine sahip görülen şirketlerin listesi açıklandı. Bu kapsamda, Total, Shell, ENI, Gazprom, Wintershall, Maersk, DNO, Cepsa, CNPC, Inpex, Kogas, Petronas gibi Avrupa’lı ve Asya’lı bazı şirketler dikkat çekti.
AZERBAYCAN
- BP’nin operatör, TPAO’nun da ortak olduğu ACG sahasının üretim ruhsatı 2050 yılına kadar uzatıldı.
- Socar ve Conocophilips Gobustan vilayetinden Gürcistan sınırına kadar uzanan bir alanda aramacılık faaliyetleri yürütmek için anlaşmaya vardı.
TÜRKMENİSTAN
- Türkmenistan İran’a ihraç ettiği gazı, ödenmesini beklediği borçlar konusunda anlaşma sağlanamaması üzerine kesti. Bu konuda İran tahkime gideceğini açıkladı.
- Hazar denizinde yer alan Götürdepe sahasının geliştirilmesi kararı alındı.
KAZAKİSTAN
- Gazprom ile yapılan anlaşma çerçevesinde, 2017 yılında Kazakistan’ın Rusya’ya 12,8 milyar m3 civarında gaz ihracatı yapacağı duyuruldu.
- 2016 yılında Kazakistan üzerinden Çin’e sevk edilen petrol miktarı 49 milyon varil civarını buldu. Bu miktarın 2017 yılında daha da artacağı beklenmektedir.
