Piyasasında Bu Hafta (06-10 Kasım 2017)

Musa DİLSİZ

Tablo 1: Brent Petrol Varil Fiyatının Haftalık Seyri

Tablo 2: WTI Varil Fiyatının Haftalık Seyri

Petrol varil fiyatları geçen hafta haftanın genelinde yükseliş eğilimini korumuş ve haftayı kazançlı kapatmıştı. Bu hafta ise petrol varil fiyatları geçen hafta olduğu gibi yüksek kazançlı bir hafta geçirmemesine rağmen, haftanın bazı günlerinde kayıplar yaşasa dahi, kazançlı bir haftayı geride bırakmıştır.

Tablo 1 ve Tablo 2 de görüldüğü gibi ham petrol varil fiyatları 06-10 Kasım haftasına Brent petrolde 62,27 USD/varil, WTI da 55,97 USD/varil değerlerinden giriş yaptı. Hafta boyunca Brent petrol en yüksek 64,65 USD/varil, en düşük 62,08 USD/varil değerlerini gördü. WTI ise en yüksek 57,92 USD/varil, en düşük 55,66 USD/varil değerlerini gördü. Haftanın kapanışında ise Brent petrol 63,52 USD/varil olurken, WTI 56,74 USD/varil fiyatından işlem gördü.

Petrol fiyatları haftaya küresel arz fazlalığında meydana gelen sıkılaşma ve Suudi Arabistan’da boy gösteren siyasi belirsizlik neticesinde son 2 yılın en yüksek seviyelerinden giriş yaptı. Bu doğrultuda fiyatlar yükselmeye devam ettikten sonra, ABD ham petrol stoklarında beklentilerin aksine görülen haftalık artış ve ABD üretim verilerinde yükselişin devam etmesi fiyatlara düşüş olarak yansıdı. Suudi Arabistan’daki gelişmelerin petrol kısıtlaması anlaşmasının uzatılacağına dair umutları destekler nitelikte olması neticesinde de piyasalardaki olumsuz gidiş dengelenmiş oldu. Haftanın son kısmında bu gelişmeler ile fiyatlar yatay seyretti ve petrol varil fiyatları haftayı kazançla kapatmış oldu.

Aşağıdaki grafikler (Grafik 1 ve Grafik 2) Brent petrol ve WTI nın haftalık fiyat seyrini göstermektedir. Haftanın başlangıcından bitişine kadar fiyatların durumunu bu iki grafikte görebiliriz.

Grafik 1: Haftalık Brent Petrol Varil Fiyatları

Grafik 2: Haftalık WTI Varil Fiyatları

Grafik 3: ABD Toplam Petrol Kule Sayısı

Grafik 3 ABD de ham petrol arama işlerinde çalışan toplam kule miktarını göstermektedir. Baker Hughes tarafından açıklanan verilere göre, geçen hafta toplam kule sayısı 9 adet artarak 738 sayısına yükselmiştir.

Grafik 4: ABD Haftalık Ham Petrol Stok Değişimi

Grafik 4 ise ABD Enerji Enformasyon İdaresi tarafından açıklanan ABD ham petrol stok durumundaki değişim verisini içermektedir. Geçen hafta stok miktarının 2 milyon 876 bin varil azalacağı öngörülüyordu. Açıklanan verilere göre stok miktarı öngörülenin aksine 2 milyon 237 bin varil artış gösterdi. Bu beklenmedik artış fiyatların hafta içerisinde fiyatların yükseliş eğilimini bırakıp düşüş eğilimine geçmesine neden olan etkenlerden biri olarak gösterilebilir.

5 numaralı grafik ABD ham petrol haftalık üretim değerlerini göstermektedir. ABD nin haftalık üretiminin günlük 9,620 milyon varil seviyelerinde olduğu görülmektedir. Bu değer üretim değerlerinin kayıt altına alınmaya başlandığı 1983 yılından bu tarafa ABD de görülen en yüksek günlük üretim değeridir. Üretim seviyelerinin rekora ulaşması ve bu seviyelerde tutunmaya devam etmesi fiyatların yükselmesi önündeki en büyük engellerden biri olarak gösterilmektedir.

Grafik 5: ABD Haftalık Ham Petrol Üretimi

Sonuç olarak petrol varil fiyatları haftayı kazançla kapatarak kazançla kapattığı hafta sayısını 5 e çıkarmıştır. Küresel arz fazlalığının azalmaya devam etmesi ve bu alandaki sıkılaşma fiyatların yüksek seviyelerde seyrini desteklemektedir. Petrol sektörünün en önemli oyuncularından ve OPEC in öncü ülkesi olan Suudi Arabistan’da boy gösteren siyasi belirsizlik de fiyatların desteklenmesi için bir etkendir. OPEC üretim kısıtlaması anlaşmasının uzatılması gerekliliğine vurgu yapan Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın krallık için rakiplerini devre dışı bırakıyor oluşu, petrol piyasalarında olumlu etki bırakmış durumda. Çünkü bu durumun üretim kısıtlaması anlaşmasının uzatılacağına dair beklentilerin kuvvetlenmesine ve bu ihtimalin yükselmesine yardımcı olacağı yönünde düşünceler dillendiriliyor. Bütün bu etkenler neticesinde Brent petrol 63-64 usd/varil, WTI ise 56-57 usd/varil seviyelerinde destek bulmuş ve bu seviyelerde seyrini devam ettirmektedir.

Geçtiğimiz hafta ABD ham petrol üretiminde rekor kırarak günlük üretimini 9,62 milyon varil seviyelerine yükseltmeyi başarmıştır. Bu seviye 1983 yılından bu yana görülen en yüksek seviyedir. Kaya gazı ve kaya petrolü üretim verilerinin ışığında yapılan tahminler, bu üretim değerlerinin daha da yükseleceği ve önümüzdeki sene 9,9 milyon varil seviyelerinde gerçekleşip 10 milyon varil çizgisini zorlayacağını göstermektedir. ABD üretiminde devam eden artış fiyatların yükselişi konusunda az da olsa endişelerin devam etmesine sebep olmaktadır. Geçen hafta ABD ham petrol stoklarında yaşanan beklenmedik yükseliş ve mevzubahis üretim verisi neticesinde fiyatlarda yaşanan düşüş, bu endişenin bir kanıtı olarak görülebilir. Bütün bunlara rağmen ABD Enerji Enformasyon İdaresi petrol varil fiyatları tahminini yukarı çekti. Brent petrol için bu seneki tahminini 52 dolardan 53 dolara, 2018 tahminini de 54 dolardan 56 dolara yükselten EIA; WTI da bu seneki tahminini 49,5 dolardan 50 dolara, 2018 tahminini de 50,5 dolardan 51 dolara yükselterek revize etti.

Petrol fiyatları kritik eşik olan 60 dolar ve 55 dolar seviyelerini şimdilik geride bırakmış ve bu seviyelerde destek görmüş durumda. Fiyatların bu seviyelerde tutunmasını sağlayacak en önemli parametre küresel arz fazlasının azalması olarak görünüyor. Piyasaların beklentileri de arz fazlasının giderek azalması ve daha da sıkılaşması yönünde. OPEC tarafından gerçekleştirilecek üretim kısıtlaması anlaşmasının uzatılması ve belki de şartlarının gözden geçirilmesi bu sürecin hızlanmasına yardımcı olabilecek en önemli etkinlik olarak görülüyor. Siyasi belirsizlik içerisinde olan Orta Doğu coğrafyası ve bu coğrafyada boy gösteren her yeni kriz de fiyatların seyrini menfi ya da müspet yönce değiştirmeye yetecek kadar etkili görünüyor.