Petrol Piyasasında Bu Hafta (30 Nisan 2016)

Önceki hafta oldukça değişken fiyat hareketleri gerçekleşirken piyasalar geçtiğimiz haftaya oldukça sakin başladı. Ham petrol Pazartesi ve Salı günü $42,60-$44 bandında seyrederken API ve EIA’in stok verilerini beklentinin altında açıklamaları, düşen Amerika üretimini ve zayıflayan Dolar’ın desteğiyle ham petrol varil fiyatı Perşembe günü $46,50’yi aştı. Cuma günü OPEC üretiminin rekor seviyeye ulaştığı haberleri fiyatı yeniden $46’ın altına geriletirken ham petrol fiyatı $45,92 seviyesinde haftayı kapattı. Haftanın önemli gelişmelerinden biri dünyanın 2. en büyük petrol üreticisi Suudi Arabistan’ın ekonomi planını açıklamasıydı.

Pazartesi günü petrol dışı gelir yaratma (2020 – 2030 hedefleri) ve ekonomik büyümeyi destekleme planlarını açıklandı. Planda öne çıkan maddeler şöyle özetlenebilir:

• Perakende sektöründe 2020 ye kadar 1 milyon istihdam yaratmak,
• İşsizlik oranını 11.6%’dan 7%’ye çekmek,
• 5 GW yenilenebilir enerji kaynağı yaratma
• Suudi Aramco’nun 5% den az kısmının halka arzını gerçekleştirmek (Şirketin değeri yaklaşık $2 trilyon)
• Petrol dışı ihracatın GSYH’deki payını 50%’nin üzerine taşımak (mevcut durum 16%)
• Prensin yaptığı açıklamada ülkenin petrol geliri olmasa dahi 2020 yılına kadar dayanabileceği (Yüksek rezervler sayesinde İran karşısında petrol silahını daha çok kullanabileceğinin sinyalini verdi.)

Analistlerin Suudi Arabistan ekonomisinin petrole bağımlılığının 4 yıl kadar kısa sürede sona erdirilebileceğini söylemeleri şaşırtıcı bir açıklama olarak algılanabilir. Prens Muhammed bin Selman $ 3 Trilyonluk bir varlık fonu oluşturarak dünyanın yatırım süper gücü olacaklarını iddia ediyor. Suudi planından Rus Yatırım Fonu ve IMF övgüyle bahsederken Rus Yatırım Fonu yetkilileri ülkenin yabancı yatırımlar için daha çekici hale geldiğini bildirdiler. Ekonomisi petrole bağımlı Suudi Arabistan’ın planını gerçekleştirebilmesi diğer körfez ülkeleri için örnek olmakla birlikte bölge ekonomi temellerinde köklü değişikliklere neden olacağı kesin.

BAE Enerji bakanlığı yaptığı açıklamada OPEC’in üreticilerin çıkarlarını koruyan piyasanın dengelenmesinde önemli role sahip bir kurum olduğundan bahsetti. Geçtiğimiz aylarda yetkinliği sorgulanan ve gerekliliği eleştirilen kurum önemli bir destek görmüş oldu. Aynı açıklamada Abu Dhabi Ulusal Petrol Şirketi yöneticisi Al-Dhaheri, piyasaların kısa vadede volatil olacağını fakat yılın 2. yarısında dengeyi bulacağını iddia etti. BAE Suudi Arabistan’dan sonra en büyük üretim kapasitesine sahip 2. OPEC ülkesi.

Kaya gazı üreticilerine düşük faizlerle kredi sağlayan bankaların fiyatta yaşanan çözülmelerin ardından gelecekte kaya gazı şirketlerine daha mesafeli olmaları bekleniyor. Bu da düşen kaya gazı üretiminin artması ihtimalini düşürürken kısa vadede petrol fiyatlarında artışı destekliyor. Azalan kaya gazı üretiminin 1 milyon varil/gün seviyesinde olduğu tahmin ediliyor.

Dünya bankası 2016 petrol fiyatları tahminini $41’e yükseltti. Gerekçe olarak piyasalardaki arz fazlasının gerilemesi gösterildi. Ocak’ta yapılan tahmin $37’dı. OPEC üyesi olmayan ülkelerin üretimlerinde beklenen düşüşün olmaması ve OPEC üyesi ülkelerin üretimlerini ciddi şekilde artırmamaları durumunda fiyatların daha da düşebileceği de raporda bahsedildi. Dünya bankası analistleri gibi iyimser olan birçok enerji analisti petrol fiyatlarında önümüzdeki yıllarda yavaş fakat düzenli bir iyileşme tahmin ediyorlar. Deloitte şirketinin tahminine göre 2016 yılı için ham petrol fiyatı ortalaması $44, 2018 yılı için $55, 2022 için ise $80. Diğer taraftan Saxo bank petrol analisti Ole Hansen piyasa temellerinin petrol fiyatlarını daha yukarısı için desteklemeyeceği konusunda uyardı. Geçen 5 ayın en yüksek seviyesine ulaşan fiyatların aşırı hızlı yükseldiği kaygısıyla piyasada kar realize etme hareketi artıyor.

Rusya Petrol Bakanı Novak 2 Haziran OPEC toplantısı öncesi üreticiler arasında üretim dondurma gündemiyle yeni bir toplantı olmasını beklemediğini açıklayarak piyasada ümitlerin OPEC toplantısına taşınması yönünde algı oluşturmuş oldu. Rusya’dan gelen dikkat çekici diğer bir haberde Rusya Doğal Kaynaklar Bakanı Donskoi Suriye’de bölgelerin özgürleşmesinin hemen ardından Rus şirketlerinin petrol arama faaliyetlerine başlayacaklarını söylemesi oldu.

Geçtiğimiz hafta Libya hükümeti rakibi Doğu Libya yönetiminin ilk ham petrol kargosunun kara listeye alınması ve yaptırım uygulanması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne başvuruda bulundu. 650 Bin varil ham petrol yüklü Hindistan bayraklı gemi hafta başında Malta’ya doğru yola çıkmıştı. ABD Libya hükümetinin talebinin meşru olduğunu açıklayarak desteğini gösterdi. Geminin BM tarafından kara listeye alındığı ve Cumartesi günü Libya’ya geri döndüğü iddia ediliyor. Çatışmaların devam ettiği ülke arz-talep dengesinde izlenen, önemli role sahip ülkelerden biri.

Geçen haftaki API raporuna göre Amerika’da ham petrol, benzin ve distile stoklarının hepsinde gerileme olurken Amerika petrol kuyuları sayısı da 6. Hafta üstüste düşerek Kasım 2009’dan bu yana en düşük rakama, 332’ye geriledi. Geçen yıl aynı dönemde kuyu sayısı 679’du. Nihai tüketiciler düşük petrol fiyatlarından olumlu etkilenirken büyük petrol şirketleri en büyük darbeyi alıyor. Dünya petrol devlerinden Exxon son 16 yılında en düşük çeyrek karını açıklarken diğer büyük petrol şirketi Chevron $725 Milyon zarar açıkladı.