Kemal AYDIN
TESPAM Petrol Piyasası Uzmanı
kemalaydin@tespam.org/tr
@kemalnyc24
Petrol piyasasında volatilite hız kesmezken, geçtiğimiz hafta genel anlamda iyimserlik hakimdi denilebilir. Enerji sektöründe geçtiğimiz haftanın öne çıkan haber ve gelişmelerine bakıldığında;
OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü)’ten yapılan açıklamaya göre, 2016 yılında küresel ham petrol talebi daha önceki tahminlerde yer alan değerlerden daha düşük seviyelerde gerçekleşecek. Piyasada arz fazlası petrolün artacağına dikkat çeken OPEC’in aylık raporu, OPEC üyesi olmayan ülkelerin üretimlerini beklenenden daha fazla azalttıklarını söyleyen IEA (Uluslararası Enerji Ajansı) raporu ile bu anlamda çelişiyor.
Geçtiğimiz haftanın belki de en önemli haberi, 17 Nisan tarihi için OPEC üyesi olan ve üye olmayan ülkelerin Doha’da görüşme kararı vermeleri oldu. Toplantının ana gündemi kapsamlı bir üretim durdurma anlaşması olarak görünüyor. Toplantıdan olumlu sonuç çıkarsa, en son 15 yıl önce gerçekleşmiş olan küresel arz anlaşması yeniden yapılmış olacak. Dünyanın önde gelen dört petrol üreticisi Rusya, Suudi Arabistan, Katar ve Venezuela önceki ay toplanmış, diğer üreticiler de kabul ederse üretimlerini Ocak ayı seviyesinde dondurmaya hazır olduklarını açıklamışlardı. İran önceki hafta bu tür tartışmalara ancak ve ancak petrol üretimi günlük 4 milyon varile ulaştıktan sonra katılabileceğini açıklayarak piyasada anlaşma umutlarını azalttı ve bu deklarasyon neticesinde Pazartesi günü ham petrol fiyatında yaklaşık % 3 düşüş gözlendi. Bu konuda İran’a en önemli destek Rusya’dan geldi. Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, İran’ın görüşmelerde muaf statüsünde olmasının gerektiğini, İran’ın üretim seviyesini yaptırımlar öncesi seviyeye ulaştırma hakkı olduğunu söyledi. İran’ın üretimi halihazırda 3.1 milyon varil/ gün olarak gerçekleşmektedir. Novak konuşmasında yıl sonuna kadar varil başına fiyatın 40-50 ABD Doları arasında olmasını beklediklerini de ekledi. Haziran 2014’ten bu yana yüzde 65 değer kaybeden petrol fiyatlarının desteklenmesi için önümüzdeki ay yapılacak toplantı çok önemli. Geçtiğimiz iki aydaki artışlardan önce 2014 ortalarındaki seviyeden yüzde 75 oranına kadar düşüş görülmüş, fiyat 26 ABD Doları seviyesine kadar gerilemişti.
Geçtiğimiz haftaya 38 ABD Doları seviyesinde başlayan ham petrol fiyatı, Amerikan stoklarında artış endişesi ve 40 ABD Doları seviyesini hızlı şekilde aşması sonucu oluşan teknik baskıyla Salı günü 36 ABD Doları’na kadar geriledi. Çarşamba günü Amerikan stoklarının -hala rekor seviyede olsa da- beklentinin altında açıklanmasıyla yeniden yükselişe geçen piyasa, kesinleşen Doha toplantısının da vermiş olduğu moralle Cuma gününe kadar yukarı seyrederek yeniden 40 ABD Doları’nın üzerine çıktı ve haftayı 40 ABD Doları üzerinde kapattı. Amerika ham petrol stoklarında beklenti 3.4 milyon varildi; fakat rapor 1.3 milyon varil olarak açıklandı. Raporda ayrıca Amerika’da benzin talebinde önceki yıla göre yüzde 6.4 artış olduğu bahsedildi. Yukarıda bahsedilen etkenlerle birlikte FED’in faiz artırımı yapmaması ve bu yıl için dört olarak beklenen faiz artırımı sayısının iki olarak ima edilmesi, FED’in petrol şirketlerine fiyatı artırmaları için başka bir bahane daha sağladığı yorumlarına neden oldu.
Baker Hughes’a göre, 12 haftalık düşüşten sonra Amerika petrol kuyuları sayısında bir adet artış gerçekleşti. Geçen yıl aynı dönemde 825 olan kuyu sayısı 387’ye düşmüş durumda.
Para yöneticileri petrol fiyatının artacağı görüşüyle yatırımlarını yapmayı sürdürüyor. Bağlanan alım kontratları geçen beş aya göre rekor seviyede.
Obama yönetimi Güneydoğu Atlantik kıyısında petrol çıkarılmasına izin verilmeyeceğini bildirdi. Sebep olarak mevcut petrol piyasası dinamikleri ve güçlü yerel itiraz gösterildi.
Rusya hükümeti, orta ölçekli petrol üreticisi Bashneft, elmas üreticisi Alrosa ve devlet bankası VTB’deki hisselerini satmaya hazırlanıyor. Petrol fiyatlarındaki düşüşle ekonomik olarak baskı altında olan hükümet kaynak oluşturmaya çalışıyor.
Societe General, 2016 ham petrol tahminini düşürdü. Güncel tahminleri WTI için 36.20 ABD Doları, Brent için ise 38.12 ABD Doları. Banka analistleri erimeyen stoklara dikkat çekerken, 45 ABD Doları’nın üstünde fiyat yükselmesinin fiyatın kendini kısıtlayacağını çünkü kaya gazı üreticilerinin bu durumda daha fazla yatırım ve üretim yapma imkanı bulacaklarını söylediler.
Resmi verilere göre, Suudi Arabistan’ın Ocak ayı ham petrol ihracatı günlük 10.23 milyon varil olarak gerçekleşti. Rakam geçtiğimiz dokuz ayın en yükseği.
Amerikan enerji şirketleri karşı karşıya kalacakları olası kredi kesintilerine karşı daha masraflı olan alternatif arayışındalar. Öz sermaye fonlarından alınan kredilerle daha fazla hayatta kalmaya çalışacaklar.
Kaya gazı üreticisi LINN Energy, iflasın kaçınılmaz olabileceğini açıkladı. Firmanın hisseleri yüzde 30 değer kaybetti.
Petrobras, çalışanlarının yüzde 15’ini işten çıkarma kararı aldı. Petrol fiyatlarındaki düşüş trendinden dolayı zor günler geçiren firma, yatırım programında da yüzde 20’lik kesinti yapacak
