Petrol Piyasasında Bu Hafta (16 Mayıs 2016)

Piyasada artan benzin ve dizel miktarı Pazartesi günü “future” larda hızlı bir satış dalgasına neden oldu. Böylece arz fazlası, Kanada’daki yangınların tersine çevirdiği fiyat hareketini sübvanse etmiş oldu. “Future”lardaki satış dalgası, talebin en yüksek olduğu yaz döneminde bile tüketimin stok fazlasının gerisinde kaldığı konusunda uyarı niteliğinde.

Libya’daki karışıklık, Nijerya’daki terör olayları, Kanada’daki orman yangınları ve kaya gazı üretiminin yavaşlaması gibi olaylar neticesinde arz daralırken rafineriler talep artışı beklentisiyle ful kapasite üretimlerini sürdürdüler. Diğer taraftan rafineri karlılıkları büyük baskı altında ve birçok rafineri bakımdan çıkarak faaliyete başlıyor. Karlılığı baskılayan da faaliyete geçen rafineriler. Nisan’da yaklaşık 400 – 440 bin varil rafineri kapasitesi kullanılmıyordu; ancak bu kapasite yavaş yavaş kullanılmaya başlanıyor. Asya’daki ham petrol piyasasının yavaş şekilde daralması rafineri karlılığı üzerindeki baskıyı artıracağa benziyor, nedeni ise ham petrol satıcılarının rafinerilerin fiyatlama gücünü ellerine geçiriyor olmaları.

Ocak ayının ortasından Nisan ayının sonuna kadar $20 artan ham petrol varil fiyatı şimdilik hızını kaybetmiş görünüyor. Rafineri marjları ve spredler ayın başlangıcından bu yana zayıflamanın işaretlerini veriyor. Tüketimde gözle görünen artışa rağmen ham petrol fiyatları yukarı yönlü hareketi beklenti dâhilinde gerçekleşmedi. Ham petrol future kontratları 14-20 gün hareketli ortalama seviyelerinin altına Nisan ayının başından bu yana ilk kez geriledi. Bu da fiyat rallisinin nasıl yavaşladığının somut bir göstergesi.

Petrol fiyatlarını etkileyen diğer gelişmelere bakıldığında:

Brezilya Avrupa’ya dizel satışı yapan ülkeler kervanına katıldı, geleneksel rotanın tam tersi olmuş durumda; bu küresel arz fazlasının çapının genişlediğini ve Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi Brezilya’nın ekonomisindeki gerilemeyi gösteriyor.

Amerika’daki distile stokları 2010’dan bu yana en yüksek seviyesine ulaşmış durumda. Son haftalarda açıklanan verilere göre çekilme gözlense de stoklardaki erime ideal hızda değil.

İran ağır ham petrolü için 2007-2008’den bu yana en düşük resmi satış fiyatını açıkladı. İran piyasa payını artırabilmek için kartlarını oynamaya devam ediyor.

OPEC’le ilgili daha önce yapılan olumsuz açıklamalara bir yenisi daha eklendi. Rosneft CEO’su OPEC’in iç çatışmalarının kartelin birliğini ve piyasaya olan etkisini öldürdüğünü söyledi. Sechin, Rosneft olarak görüşmelerin en başından beri OPEC’in dâhil olacağı ortak bir karar alınmasına şüpheli yaklaştıklarını sözlerine ekledi. Rusya mevcut görünümde fayda sağlayabileceği ortak üretim azaltma anlaşmasına ulaşılamamasının ekonomik sonuçlarını yaşamaya devam ediyor.

Kuveyt petrol bakanı ülkesinin 2 Haziran’daki OPEC toplantısından koordine bir hareket kararı beklemediğini açıkladı. Toplantının amacının daha çok fiyatları stabilize etmek için alınabilecek farklı aksiyonların değerlendirmesi olduğunu da ekledi. OPEC’in 5. Büyük üreticisi Kuveyt’in bu açıklaması üretim dondurma anlaşması için umutların bağlandığı 2 Haziran toplantısından sonuç çıkmayacağı yönündeki ilk açıklama oldu.

IEA Perşembe günü yayınladığı raporda özellikle Hindistan ve Çin’de artan benzin talebine dikkat çekti. IEA dizel için 2016 yılında OPEC üyesi olmayan üreticilerin üretimlerindeki düşüş tahminini 710 bin varil/gün’den 800 bin varil/gün’e çıkarırken talep tahmininde değişiklik yapmadı, tahmin bu yıl için 1,2 milyon varil/gün. Diğer taraftan OECD ülkelerinin taleplerinde düşüş olma ihtimalinin de bulunduğu rapora eklendi. IEA yılbaşında eş zamanlı stok artışı ve üretim hızlanması nedeniyle piyasanın arz içinde yüzebileceği konusunda uyarılar yapıyordu.

Raporda IMF’nin küresel büyüme tahminini % 3,4’ten %3,2’ye çekmiş olmasından kaynaklanacak talep düşüşünün Çin, Hindistan ve Rusya’nın artan tüketimiyle eşitlenebileceğinden de bahsediliyor.

Raporda ayrıca 2016 yılı ilk çeyreğinde Hindistan’ın talebinde 400 bin varil/gün artış olduğu yazıldı. Bu durum Hindistan’ın talep artışında Çin’i geçeceği savını destekliyor.

Geçtiğimiz hafta Rusya enerji bakanı Novak önemli bir açıklama yaptı. Novak’a göre petrol piyasası 2017 yılının ilk yarısından önce dengelenmeyecek. Ayrıca günlük arz fazlası üretimin 1,5 milyon varil/gün seviyesinde olduğunu ve üretimi dondurma kararı için yeni görüşmelerin yapılmadığını da sözlerine ekledi. Rusya’dan gelen karamsar açıklamalara rağmen fiyatlardaki yükseliş eğilimi sürmekte.

OPEC’in Cuma günü yayınladığı rapora göre Nisan ayındaki OPEC üretimi 32,44 milyon varil/gün olarak gerçekleşti. Mart’a göre artış günlük 188 bin varil oldu. Bu rakam 2008’den bu yana ulaşılan en yüksek rakam. OPEC yetkilileri artışın bu yıl küresel arz fazlasını artırabileceği konusunda uyarı yaptılar.

Arz durumuna büyük pencereden bakıldığında OPEC üyesi olmayan üreticilerin düşen üretimi piyasa paylarını düşürürken OPEC üyesi ülkeler piyasa paylarını üretimlerini artırarak ele geçiriyorlar.

Haftaya $45,79 seviyesinden başlayan ham petrol küresel arz fazlası endişeleriyle Salı günü $43,07 seviyesine kadar geriledi. Çarşamba günü açıklanan Amerika ham petrol stokları verisi stokların Mart’tan bu yana resmi verilere göre ilk kez azaldığını gösterdi. Açıklanan EIA verilerine göre benzin ve distile stokları da beklenenden fazla azaldı. Verinin açıklanmasından sonra fiyatlarda ralli yaşanırken ham petrol fiyatı $45,69’a kadar yükseldi. Hızlı yükselişi sınırlayan etken Cushing stoklarındaki artış oldu. Haftanın sonuna kadar fiyat $46’ın üzerinde seyretti ve ham petrol fiyatı haftayı $46,38’dan kapattı.

Önümüzdeki hafta petrol fiyatları için önem arz eden veriler:

Salı günü API’nin açıklayacağı haftalık Amerika petrol stokları verisi,

Çarşamba, EIA’in haftalık Amerika petrol stokları verisi,

Cuma açıklanacak Baker Hughes Amerika petrol kuyuları sayısı verisi.