Petrol Piyasasında Bu Hafta (01 Ekim 2016)

Geçtiğimiz haftaya ham petrol varil fiyatı $45,97 motorin kontratı ton fiyatı $416,25’ten başladı. Hafta içerisinde en yüksek seviyeler, ham petrol için $50 olurken motorin ton fiyatı için $448,50 oldu. Piyasa haftaya son zamanların en önemli gelişmesi Cezayir’deki toplantıya odaklanmış şekilde başladı. Hafta boyunca fiyatlar toplantıdan gelen haberlere ve ABD stoklarına göre yön buldu. Pazartesi günü Suudilerle İran’ın görüşmelere bir anlamda pazarlığa başlamaları piyasalara moral vererek ham petrol fiyatını $47.50’ye kadar çıkardı. Daha sonra toplantıdan gelen olumsuz sinyaller Çarşamba akşamına kadar süren bir aşağı trend oluşturdu. ABD stok verilerinin fiyatları destekleyici olmasına rağmen fiyatlar üzerindeki etkisi kısıtlı oldu. Çarşamba akşamı üretim kesintisi anlaşması haberiyle fiyatlar hızlı şekilde yükseldi ve kademeli olarak hafta sonuna kadar yükseldi. Ham petrol varil fiyatı haftayı $47,60’tan, motorin ton fiyatı $447,75’ten kapattı.

Hafta başında Rusya petrol bakanı Novak’ın OPEC toplantısına katılmak için Cezayir’e uçması, OPEC üyesi olmayan Rusya’nın olası üretim kesintisine hazırlandığına işaret etmişti. Geçtiğimiz haftaklarda Rusya’nın petrol üretiminin 4/3’ünü üreten 5 büyük petrol şirketi gelecek yıl üretimleri artıracaklarını söylemişlerdi; fakat Putin’den üretimlerini azaltmaları yönünde emir gelirse bu gerçekleşmeyecek.

Rosneft’ten bir yetkili toplantı öncesi üretim kesintisi konusunda anlaşmanın imkansız olduğunu söylerken kimsenin kimseye güvenmediği ve üretimlerin rekor seviyelere taşındığı konjonktürde üretim kesintisi anlaşması yapılması ihtimali görmediklerini açıklamıştı. Diğer taraftan Rusya Enerji bakanlığına yakın bir kaynağa göre Rusya’nın üretimini durdurması ya da azaltması aptalca; çünkü hazinenin paraya ihtiyacı var ve üretim şirketleri Rusya’da yeni sahalar açıyorlar.

OPEC toplantısı öncesi İran ayak dirediğine işaret eden açıklamalar yaptı. Bunlardan en dikkat çekeni toplantının tavsiye niteliğinde olduğunu söylemeleriydi. BAE tarafındansa net bir şekilde anlaşma taraftarı oldukları açıklaması gelmişti.

OPEC üyesi olmayan Rusya’nın 3. kez üretim kesintisi için masaya oturması, Suudi Arabistan’la İran’ın üretim kısıtı konusunda günlük 200 bin varil kadar bir rakamın pazarlığına kadar anlaşmaya yakın olmaları toplantının anlaşmayla sonuçlanacağı yönünde ümitleri artırırken Suudi Arabistan Enerji Bakanı al Falih Salı günü devam eden toplantının fikir alış verişi amaçlı olduğunu söyledi.  Bakanın sözleri anlaşma konusunda ümitleri ciddi şekilde azalttı ve etkisi fiyatlar üzerinde de görüldü. Aynı saatlerde İran tarafından da benzer bir açıklama geldi. İran petrol bakanı Zanganeh karar almak için doğru zaman olmadığını söyledi.

Salı günü açıklanan API ABD stokları bütün gruplarda çekilme göstererek fiyatlara moral verdi. Veriye göre ham petrol 800 bin, distile 300 bin ve benzin stokları 3.7 milyon varil azaldı.

Çarşamba günü öğlen saatlerinde OPEC toplantısından Suudilerin İran’a yapmış oldukları teklif reddedildiği ve toplantıdan üretim kesintisi anlaşması çıkmadığı ajanslara düşerek fiyatların yönünü aşağı çevirdi. OPEC kaynaklarına göre İran kendi üretim seviyesi için 4.1-4.2 milyon varilde ısrarcı olurken diğer üyeler 4 milyonun altında olması gerektiğini söylediler. Ayrıca Rusya, Cezayir ve Katar’ın son dakikada bir anlaşma çıkarma çabaları da sonuçsuz kaldı.

Suudi Enerji Bakanı Al Falih OPEC üyeleri arasında görüş ayrılıklarının daraldığını fakat bu toplantıdan sonuç çıkmasını beklemediğini söyledi. Al Falih İran’ın maksimum seviyesinde üretim yapmasının mantıklı olduğunu söyleyerek anlaşma için olumlu bir sinyal de vermişti. Al Falih ayrıca Kasım’daki OPEC toplantısından önce üretim limiti anlaşmasının yapılabileceğini de söyledi. Suudi Arabistan’ın ekonomisindeki sorunlar doğal olarak İran’a karşı pazarlık güçlerini düşürdü. Anlaşmanın önündeki görünen tek engel İran’ın üretim seviyesi konusunda anlaşılması görülüyordu.

Çarşamba akşamı 2 OPEC yetkilisine dayandırılan habere göre OPEC üyeleri 32.5 milyon varil üretim için anlaştılar. Şu anki üretim seviyesi 33.24 milyon varil. Haberin ardından ham petrol varil fiyatı $3 artarak $49’a kadar yükseldi. Kaynaklar hangi ülkenin ne kadar üreteceğine kesin olarak 30 Kasım’daki resmi toplantıda karar verileceğini söylediler. Ayrıca bir kaynağa göre OPEC üyeleri anlaştıktan sonra OPEC üyesi olmayan ülkelerle de görüşmeye başlayacaklar.

OPEC Suudi Arabistan’ın İran karşısındaki sert tutumunu yumuşatmasıyla, düşük petrol fiyatlarına gelen tepkiler üzerine 2008 yılından bu yana ilk defa üretimin sınırlandırılması anlaşmasına varmış oldu.

İran Petrol Bakanı Bijan Zanganeh OPEC’in nadiren verilen bir karar vardığını İki buçuk yılın ardından OPEC piyasayı yönetebilmek için bir görüş birliğine vardığını söyledi. Zanganeh ve OPEC üyesi diğer ülkelerin petrol bakanları üretimin günlük 32.5-33.0 milyon varil arasında sınırlandırılması konusunda anlaşmaya vardılar. Zanganeh üretimin günlük 700,000 varil düşürülmesi için anlaşmaya vardık dedi. Alınan bu karar geçtiğimiz yıl bırakılan OPEC üretim tavan seviyesini yeniden devreye sokacak. Fakat bu karara rağmen hangi ülkenin ne kadar petrol üreteceğine Kasım ayında yapılacak bir sonraki OPEC toplantısında karar verilecek. Bu toplantıda üretimin kısılması teklifi Rusya gibi OPEC üyesi olmayan diğer ülkelere de yapılabilir.

Asyalı alıcılar OPEC kararına temkinli yaklaşıyorlar. Güney Kore’nin en büyük rafinerisi SK yetkilisine göre ciddi bir adım atılıp atılmayacağının ve ne kadar süreceğinin beklenip görülmesi gerekiyor. Kesinti oranı çok büyük olmamasına rağmen fiyatları destekleyebilecek seviyede.

Societe Generale’den bir yetkili kesinti miktarının 1 milyondan az belki de 500 Bin varile kadar bir miktar olabileceğini söyledi.

Cuma günü Lukoil CEO’su Alekperov OPEC anlaşmasının petrol fiyatını $50 seviyesinde tutacağını bu seviyenin kaya gazı ve gaz yatırımlarının etkili olması için uygun olduğunu söyledi. Alekperov’a göre fiyatın yönü için Kasım toplantısı beklenecek.

OPEC anlaşmasının önündeki en büyük engel olan İran’ın şimdilik ortadan kalkmış olmasının ardından daha önce bahsedilen Irak sorun olarak öne çıkmış durumda. Irak’ın yeni petrol bakanı Luaibi’nin kapalı kapılar ardında Suudi ve İran bakanlarına üretim tavanı anlaşmasından memnun olmadıklarını, son dönemde düşen üretimlerinin dikkate alınmadığını söylediği iddia edildi. Cuma günü basın mensuplarına verdiği demeçte Luaibi bahsedilen rakamların gerçek üretimlerini temsil etmediğini eğer Kasım ayına kadar üretim tahminleri değişmezse anlaşmayı kabul etmeyeceklerini ve alternatif teklif talep edeceklerini söyledi. Luaibi daha da ileri giderek basın toplantısında Argus muhabirine dönüp kaynaklarının kabul edilebilir olmadığını eğer hükümet rakamlarıyla farklılık gösterirlerse Irak’ta çalışamayacaklarını söyledi.

ABD’nin Enerji Temsilcisi OPEC anlaşmasının Dünya petrol fiyatlarını yükselteceğine olan inancının çok az olduğunu açıkladı. Hochstein’a göre ABD’nin sondaj teknolojisi ve küresel efektif üretim, üreticilerin üretim çatısı belirlemesine dirençli durumda. Yükselen fiyat ABD üretimini tetikleyecek ve bu anlaşma işe yaramayacak. Hochstein ayrıca yeni oyuncular Kıbrıs ve İsrail’e de dikkat çekerek bu ülkelerin hiçbir klüp ve yapılanmayı dinlemeden üretim yapacaklarını ve Dünya’daki bütün üreticilere herhangi bir sınırlama getirilmeden üretimlerine izin verilmesi gerektiğini söyledi.

2014 yılında fiyatların düşmesinin ardından ABD üretiminin hızlı şekilde düşeceği tahmin edilmişti fakat yalnızca günlük 1 milyon varil azalmıştı.

Bu haftanın önemli verileri:

Çarşamba, API’nin açıklayacağı haftalık ABD petrol stokları verisi,

Perşembe, EIA’in haftalık ABD petrol stokları verisi,

Cuma, ABD İşsizlik verisi, Baker Hughes ABD petrol kuyuları sayısı verisi.