ÖZCAN DALMIŞ
Petrol ve Doğalgaz Yüksek Mühendis
KÜRESEL ENERJİ BÜLTENİ (Temmuz 2019)
Temmuz ayı Ülkemizde ve Dünyada politik, ekonomik ve sanayi alanlarında küresel değişimlerin ve yaşanan gelişmelerle enerji özelinde dolu bir ay ile birlikte Küresel Enerji Bültenini derledik. Temmuz ayının en önemli gelişmelerinden biri olan Türkiye’nin milli Oruç Reis sismik araştırma gemisini Akdeniz’e gönderilmesi hususunda karar almasıdır. Fatih ve Yavuz Sondaj gemileri ve Barbaros Hayreddin Paşa Sismik Arama gemisiyle bölgede sürdürülen faaliyetlere dördüncü gemimiz olan Oruç Reis sismik araştırma gemisi de Doğu Akdeniz’e gidecek olması Türkiye, hem kendi haklarını, hem de Kıbrıs Türklerinin haklarını, hiç kimsenin gasb edemeceğini bir kez daha göstermiş ve bölgedeki kararlılığını yinelemiştir.
Ayın en önemli gelişmelerinden biri de sıcak olan bölge gündeminin daha da artmasına neden olan Hürmüz Boğazı’nda yaşanan tanker olayları neticesinde ve son olarak İngiltere’nin petrol tankerine İran tarafından el konulması küresel bir tedirginliğe neden oldu. Petrol ve doğalgaz ihracatı açısından kritik öneme sahip ve alternatifsiz olan Hürmüz Boğazı’nı İran kapatırsa ne olur? Sorusu dolaşmaya başladı. Cevap: İran koyulan ambargo nedeniyle piyasadaki durumu arz fazlalığından dolayı tolere edebilir ancak olası bir durumda geçici veya tamamen Hürmüz Boğazı kapatılırsa petrol piyasasında fiyatların önemli bir ölçüde değişmesine ve krize neden olur.
Türkiye Enerji Politikaları ve Stratejileri Araştırma Merkezi (TESPAM) olarak Dünyadaki ve Ülkemizdeki enerji gelişmelerini sizler için yakından takip etmeye devam ediyoruz.
YURTTAN
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz, Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi’ni (EPİAŞ) ziyaret etti. (02.07.2019)
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) tarafından açıklanan verilere göre Haziran ayında hidrolelektrik kaynaklardan gerçekleştirilen elektrik üretimi yıllık yüzde 69,6 artış gösterdi. (02.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), doğalgaz dağıtım bölgesi kapsamına alınan ilçelerdeki yatırımların EPDK tarafından yakından takip edileceğini bildirdi. (04.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), “Doğal Gaz Dağıtım Şebekesinin Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) Veya Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) İle Beslenmesine İlişkin Usul Ve Esaslarda” değişiklik taslağı hazırladı. (04.07.2019)
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA)-Enerji Çalışma Grubu tarafından 4-5 Temmuz 2019’da Iğdır Üniversitesi ev sahipliğinde “Enerji Depolama Teknolojileri Çalıştayı ve Paneli” gerçekleştirildi. (05.07.2019)
Merkez Bankası’nın Haziran ayında tamamının BOTAŞ’a olduğu tahmin edilen enerji ithalatçısı KİT’lere döviz satışı 328 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. (05.07.2019)
Türkiye’de ilk defa mesken abonelerinin bir araya gelerek oluşturduğu kooperatif, kurduğu güneş enerjisi santraliyle (GES) önemli bir yatırıma imza attı. 2.2 milyon liraya kurulan 600 KW’lık enerji santraline Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) da yüzde 55 hibe desteği verdi. (05.07.2019)
Rosatom Teknik Akademisi’nin Akkuyu Nükleer Santrali personeline yönelik eğitimleri Temmuz ayının başında başladı. Rosatom Teknik Akademisi ve Rosenergoatom Konzerni A.Ş. tarafından verilen eğitimler kapsamında, 4 ay boyunca atom enerjisi alanında faaliyet gösteren 72 Türk uzmana eğitim verilecek. (05.07.2019)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Mithat Cansız görevden alınarak yerine Şeref Kalaycı atandı. Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdür Yardımcısı Cevat Genç atandı. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğünde açık bulunan Genel Müdür Yardımcılığı ve Yönetim Kurulu Üyeliğine, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdür Yardımcısı ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu Üyesi Murat Tokat atandı. (08.07.2019)
Türkiye’nin doğu Akdeniz’de, Kuzey Kıbrıs kıyılarında petrol ve doğal gaz arama faaliyetleri çerçevesinde sondaj yapacak olan ikinci gemisi Yavuz, Mersin’in Taşucu limanından hareket ederek Kuzey Kıbrıs’ın Karpaz kıyılarına ulaştı. (08.07.2019)
Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı kapsamında ülkenin enerji politikalarına yönelik, enerji arzının sürekli, kaliteli, sürdürülebilir, güvenli ve katlanılabilir maliyetlerle sağlanmasına yönelik önemli adımlar atılacak. (09.07.2019)
Türkiye Büyük Millet Meclisine (TBMM) sunulan 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı kapsamında ülkenin madencilik sektöründe hammadde arz güvenliğinin sağlanması, madenlerin yurt içinde işlenerek katma değerinin artırılması yoluyla ülke ekonomisine katkısının geliştirilmesi amacıyla önemli adımlar atılacak. (09.07.2019)
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinde ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde değişiklik yapıldı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) konu ile ilgili kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. (09.07.2019)
Kırklareli Valisi Osman Bilgin düzenlenen bir toplantıda 10 Ekim 2016 tarihinde Kırklareli Kıyıköy Beldesinde yapımı başlayan Türk Akım Doğal Gaz Boru Hattı Projesinin 2019 Kasım ayında tamamlanacağını söyledi. (09.07.2019)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Tekirdağ’a kurulması planlanan Termik Santral projesi ile ilgili ÇED başvuru dosyasının çekildiği ve projenin sonlandırıldığını ifade etti. (16.07.2019)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Fatih ve Yavuz Sondaj gemilerimiz ve Barbaros Hayreddin Paşa Sismik Arama gemimizle bölgede sürdürdüğümüz faaliyetlerimize şimdi dördüncü gemimizi de dâhil ediyoruz.” dedi. (16.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) Farklılaştırılmış Akaryakıtlara ilişkin düzenlemesini yaptı. (18.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu(EPDK), elektrik faturalarına yönelik önemli bir düzenleme yaptı. (22.07.2019)
2020 yılında YEKDEM’den yararlanmak isteyen üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin en geç 31 Ekim 2019 tarihi sonuna kadar Enerji PiyasasıDüzenleme Kurumuna(EPDK) başvurmaları gerekiyor. (23.07.2019)
Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi(EPİAŞ), Organize Toptan Doğal Gaz Piyasası İşletim Usul ve Esaslarına ilişkin değişiklik önerileri sundu. EPİAŞ’in konu ile ilgili önerilerini sunduğu değişiklik taslağıEnerji Piyasası Düzenleme Kurulunun(EPDK) internet sitesinde yayımlandı. (24.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK) internet sitesinde yer alan duyuruya göre, İleri Tarihli Fiziksel Teslimatlı Elektrik Piyasası İşletim Usul ve Esaslar”ının yürürlüğe girmesini öngören taslak, ilgililerin görüşlerinin alınmasını teminen Kurumun internet sayfasında 15 Ağustos 2019 tarihine kadar görüşe açıldı. (24.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK) internet sitesinde yer alan duyuruya göre, Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde değişiklik öngören taslak, ilgililerin görüşlerinin alınmasını teminen Kurumun internet sayfasında 15 Ağustos 2019 tarihine kadar görüşe açıldı. (24.07.2019)
Arnavutluk Enerji Düzenleyici Kurumu (ERE) Başkanı Petrit Ahmeti’nin başkanlık ettiği heyet EPDK ile yapılan işbirliği protokolü ile bu kapsamda gerçekleştirilecek faaliyetler hakkında görüş alışverişinde bulunmak için Türkiye’ye geldi. (24.07.2019)
“2019 Doğal Gaz Genişleme Yatırım Gerçekleşmesi ve 2020-2022 Yılları Doğal Gaz Genişleme Yatırım Planlaması Toplantısı”nda konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Doğalgaz depolama kapasitemizin 10 milyar metreküpe çıkarılması için hem özel hem de kamu ayağında çalışmalarımızı aralıksız sürdürüyoruz.”dedi. (25.07.2019)
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), “Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) İthalatına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı”nı görüşe açtı. Taslak, 15 Ağustos 2019 günü mesai saati bitimine kadar kamuoyunun görüş ve değerlendirmelerine açık tutulacak. (26.07.2019)
Tamamlandığında dünyanın en yüksek üçüncü barajı olacak Yusufeli Barajı’nın gövde yüksekliğinde 115 metreye ulaştı. (29.07.2019)
BOTAŞ Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Tesisi Genişletme Projesi’nin temel atma töreni Aksaray’da gerçekleştirildi. (30.07.2019)
DÜNYADAN
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Japon şirketlerinin de Novatek’in Arctic LNG 2 projesine katılmaları arzusu çerçevesinde, Arctic LNG 2’nin yüzde 10 hissesi Mitsui ve JOGMEC’e satılacak. (01.07.2019)
Güney Gaz Koridoru’nun en önemli halkası Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP), 1 Temmuz 2019 itibarıyla Azerbaycan gazını Avrupa’ya iletmek üzere hazır duruma geldi. Güney Gaz Koridoru’nun son bölümü olan Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) tamamlandıktan sonra Azerbaycan’ın Şahdeniz-2 sahasından çıkarılan doğalgaz, Avrupa’ya ulaştırılarak enerji arz güvenliğine katkıda bulunacak. (01.07.2019)
1 Temmuz tarihinden itibaren çöp ayrıştırmayı zorunlu hale getiren Shanghai’de atıkları enerji çeviren dev bir tesis de devreye girdi. (01.07.2019)
Avusturya merkezli petrol ve gaz şirketi OMV ile enerji dağıtım şirketi Verbund, Avusturya’nın en büyük güneş enerjisi santralini kuracaklarını duyurdular. (01.07.2019)
Rus doğalgaz şirketi Gazprom’un Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi olmayan ülkelere doğal gaz ihracatı 2019 yılının ilk 6 ayında yüzde 5,9 azalarak 95,3 milyar metreküp oldu. (02.07.2019)
Pakistan, IMF’in 6 milyar dolar krediyi onaylayıp onaylamayacağına karar vermesinin beklendiği bir dönemde doğal gaz fiyatına yüzde 200’e varan oranda zam yaptı. (02.07.2019)
Rusya’nın doğalgaz üretimi Haziran ayında Mayıs ayındaki 63,28 milyar metreküpten 54,38 milyar metreküp seviyesine geriledi. (02.07.2019)
Çin’in doğusundaki Shandong eyaleti, beş yıl içinde kömür tüketimini 50 milyon ton azaltacağını açıkladı. (02.07.2019)
Kazakistan Enerji Bakan Yardımcısı Aset Magauov, Avrupa’ya yaptıkları petrol satışını azaltarak Çin pazarına yönelmeyi planladıklarını bildirdi. (03.07.2019)
Rus doğalgaz şirketi Gazprom, Türkmenistan’dan 5 yıl süre ile doğal gaz alımı için anlaşma imzaladı. Anlaşmaya göre Türkmenistan doğal gaz üreticisi Turkmengaz, Gazprom’a her yıl 5,5 milyar metreküp doğalgaz pompalayacak. (03.07.2019)
İsrail’de doğal gaz arama faaliyetleri ile bilinen Enegean, İtalyan enerji şirketi Edison’un petrol ve doğal gaz birimini 750 milyon dolar karşılığında satın alacağını duyurdu. (04.07.2019)
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, “2018 yılına baktığımızda dünyada enerji tüketimi rekor seviyede büyüdü. 10 yıllık süre içerisindeki en hızlı büyümeyi gerçekleştirdi. Bu büyümenin yaklaşık yüzde 50’si doğalgaz tarafından geldi” dedi. (04.07.2019)
Rosatom’un mühendislik bölümü ASE EC JSC tarafından Macaristan’da kurulmakta olan Paks-2 NGS’nin inşaat ve montaj üssünün kurulmasına yönelik çalışmalar başladı. (08.07.2019)
Portekiz’in 1400 MW güneş enerjisi kapasitesi için açtığı ihaleye yaklaşık 9 kat teklif geldi. (09.07.2019)
Brezilya devlet petrol şirketi Petrobras, bazı doğal gaz taşıma ve dağıtım varlıklarını satmak için Brezilya anti-tekel regülatörü Cade ile anlaşmaya vardı. Petrobras, doğal gaz boru hattı Nova Trasportadora so Sudeste’nin yüzde 10, Transportadora Associada de Gas’ın yüzde 10 hissesini veTransportadora Brasilieria Gasoduto Bolivia-Brezil’in yüzde 51 hissesini satacak. (09.07.2019)
Fransız petrol ve gaz şirketi Total, Kuzey Denizi’nde bulunan varlıklarını 635 milyon dolar karşılığında Petrogas NEO’ya satacağını bildirdi. (10.07.2019)
Japonya, elektrik kesintisi gibi acil durumlarda bataryalarla çalışabilecek hızlı tren için deneme seferi gerçekleştirdi. (10.07.2019)
Global petrol üretimi, 2019 Haziran ayında günlük ortalama 470 bin varil artarak 98,26 milyon varil/gün olarak gerçekleşti. OPEC dışı üreticilerin arzı 540 bin varil/gün artarken, OPEC’in global petrol üretimi 68 bin varil/gün azalarak 29,83 milyon varil/gün olarak gerçekleşti. (11.07.2019)
Çin Ulusal Enerji İdaresi, 2019 yılında toplam 22,79 GW kapasitede güneş enerji projelerine 1,7 milyar yuan (248 milyon dolar) destek verileceğini bildirdi.(11.07.2019)
Norveç’in petrol üretimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 28,2 azalarak 1 milyon 67 bin varil/gün oldu. Norveç’in doğal gaz üretimi ise Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 artışla 313,3 milyon metreküp/gün seviyesinde gerçekleşti. (12.07.2019)
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) küresel petrol piyasasında cansız talebin ve arz fazlasının yılın geri kalanında da devam etmesini beklediğini bildirdi. (12.07.2019)
Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu’nun verdiği bilgiye göre Çin’in enerji tüketimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,5 arttı. Ocak-Haziran döneminde ise Çin’in enerji tüketimi yüzde 5,0 artışla 3,4 trilyon kWh olarak gerçekleşti. (16.07.2019)
Çin’in doğal gaz tüketimi Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 artarak 23,8 milyar metreküp oldu. Ocak-Haziran döneminde ise doğal gaz tüketimi yüzde 10,8 artışla 149,3 milyar metreküp seviyesine ulaştı. (16.07.2019)
Gazprom Yönetim Kurulu başkan yardımcısı Oleg Aksyutin, “Türk Akımı” doğalgaz boru hattının alım terminalinin şu anda oldukça yüksek bir hazırlığa sahip olduğunu ve proje programına uygun bir şekilde yüzde 87,3 oranında inşa edildiğini belirtti. (16.07.2019)
Katar Gaz Şirketi (Qatargas), Japonya’ya 3 bininci sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) kargo teslimatını gerçekleştirdi. (16.07.2019)
İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, “Şu anda İran’ın zenginleştirilmiş uranyum üretimi yüzde 4,5 oranında kalacak.” dedi. (16.07.2019)
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Gas 2019 raporuna göre, Türkmenistan 2024 yılına kadar yıllık 45 milyar metreküplük sevkiyat ile Çin’in en büyük boru gazı tedarikçisi olacak. (17.07.2019)
Azerbaycan’ın Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı üzerinden ihracatı 2019 yılının ilk 6 ayında yüzde 3,5 azalarak 15 milyon 985 bin ton oldu. (18.07.2019)
Gazprom, Rus doğal gazını Baltık denizinin altından Almanya’ya taşıyacak olan Kuzey Akım 2 boru hattının rotası için Danimarkaya yapılan başvurunun Ekim ayında onaylanmasını bekliyor. (18.07.2019)
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, talebin yavaşlamakta olduğunu ve global pisasada arz fazlası bulunduğuna işaret ederek petrol fiyatlarında ciddi artış beklemediğini duyurdu. (19.07.2019)
Ukrayna enerji şirketi Naftogaz, Gazprom ile yaşadıkları anlaşmazlıkta ilişkin olarak Stokholm Tahkim Mahkemesi’nin verdiği kararı Amsterdam Temyiz Mahkemesi’ne götüren Gazprom’un başvurusunun reddedildiğini bildirdi. (19.07.2019)
Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan, önümüzdeki 3 yıl içinde rüzgardan enerji üretimine başlayacak. (22.07.2019)
Yunanistan Enerji Bakanı Kostis Hatzidakis, hali hazırda çoğunluk hisseleri devletin elinde bulunan enerji dağıtım şirketi ADMIE’nin bir kısmını daha özelleştirmeyi planladıklarını söyledi. ADMIE’nin yüzde 24 hissesi hali hazırda Çin merkezli State Grid’in kontrolünde. (23.07.2019)
Fransız enerji devi Total, zayıf petrol fiyatları ile başa çıkabilmek için 5 milyar dolar civarında varlık satacağını duyurdu. (25.07.2019)
Çin, Shandong, Fujian ve Guangdong eyaletlerinden 3 yeni nükleer enerji projesinin hayata geçirilmeleri için inşaa sürecini başlattı. (25.07.2019)
İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, Kahire’de yaptığı açıklamada Mısır’a doğal gaz ihracatına Kasım ayında başlayacaklarını ve ihracatın yıllık 7 milyar feet küpe ulaşacağını bildirdi. (26.07.2019)
Rusya-Çin Nükleer Alt Komitesi’nin 23’üncü oturumu, Rusya-Çin zirvelerinin düzenli olarak hazırlanmasından sorumlu Komitenin çatısı altında 19 Temmuz’da Nizhny Novgorod’da düzenlendi. (26.07.2019)
Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, TürkAkım doğalgaz boru hattı projesinin ilk kolunun 1 Ocak 2020’de faaliyete geçirilmesinin beklendiğini ifade etti. (26.07.2019)
Katar Gaz Şirketi (Qatargas), Dünyadaki en büyük LNG gemilerinden olan Q-Max gemisi ile ilk sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) Belçika’daki Zeebrugge LNG Terminaline teslim etti. (29.07.2019)
Yazar
