ÖZCAN DALMIŞ

Petrol ve Doğalgaz Yüksek Mühendis

KÜRESEL ENERJİ BÜLTENİ (Ekim 2019)

Ekim ayı Ülkemizde ve Dünyada politik, ekonomik ve sanayi alanlarında küresel değişimlerin ve yaşanan gelişmelerle enerji özelinde dolu bir ay ile birlikte Küresel Enerji Bültenini derledik.

Türkiye Enerji Politikaları ve Stratejileri Araştırma Merkezi (TESPAM) olarak Dünyadaki ve Ülkemizdeki enerji gelişmelerini sizler için yakından takip etmeye devam ediyoruz.

YURTTAN

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), 2020 yılında uygulanacak iletim ek ücreti, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketinin iletim tarifesinin yüzde 0,5’i olarak belirlendi. (01.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK),  Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) tarafından uygulanacak aktif  elektrik enerji toptan satış tarifesi belirlendi. (01.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK),  Petrol ve sıvılaştırılmış petrol gazları (LPG) piyasalarında  gerçekleştirilen promosyonlara ilişkin usul ve esasların belirlendi. (01.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK), Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin kararı yürürlüğe girdi. (01.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu(EPDK), Son Kaynak Tedarik Tarifesinde tüketim miktarı 2020 yılı için  mesken tüketici grubu hakkında 50 milyon kWh/yıl, diğer tüketici  grupları hakkında 7 milyon kWh/yıl olarak uygulanacak. (01.10.2019)

Türkiye’nin Temmuz ayında doğalgaz ithalat ve tüketimi düşüş gösterdi. (01.10.2019)

• Tüketim yüzde 22,96 düşüşle 2 milyar 821,34 milyon Sm3’e geldi.
• Üretim yüzde 4,57 artışla 37,14 milyon Sm3 oldu.
• İhracat yüzde 5,70 artışla 63,47 milyon Sm3 olarak gerçekleşti.
• Stoklar yüzde 28,36 düşüşle 2 milyar 285,79 milyon Sm3’e indi.

Temmuz ayında toplam rafineri petrol ürünleri üretimi yıllık yüzde 25,15 arttı. (01.10.2019)

• Toplam rafineri petrol ürünleri üretimi  yıllık yüzde 25,15 artarak 3.198.731,072 ton oldu.
• Toplam ithalat yüzde 4,21 artarak 4.097.455,744 ton olarak,
• Toplam ihracat yüzde 38,76 artarak 1.035.700,246 ton olarak,
• Toplam petrol ürünü satışları yüzde 2,81 artarak 2.918.537,361 ton olarak,
• Toplam ihrakiye satışları yüzde 19,33 azalarak 287.242,769 ton olarak,
• Motorin türlerinde 68.305,855 ton akaryakıt ve 3.793,991 ton  ihrakiye teslimi gerçekleşti.

“Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı”na ilişkin  değerlendirmelerde bulunan Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Mustafa Yılmaz, “Dağıtım  şirketleri ile bayiler arasında kar paylaşımına yönelik adeta bir  balans ayarı yaptık. Bu düzenlememiz sektörün üzerindeki yükleri  hafifletecek ve gelişecek rekabet tüketiciye de olumlu yansıyacak”  diye konuştu. (03.10.2019)

Türkiye’nin enerji arz güvenliğinin sağlanması ve uluslararası  arenada etkin ve rekabetçi bir rol üstlenmesi için kritik önemdeki BOTAŞ, dünyanın en prestijli uluslararası çevre ödüllerinden biri olan Yeşil Dünya Ödülleri’nde 4 ödülle çevre konusunda Türkiye’nin gururu  oldu. BOTAŞ, Türkiye’de ilk defa bu ödülleri alan kurum oldu. (07.10.2019)

Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Başkanlığını Ali Kındap ve Ufuk Şentürk müştereken üstlenirken, Genel Sekreterlik görevine Murat Solmaz getirildi. (07.10.2019)

Merkez Bankası’nın Eylül ayında tamamının BOTAŞ’a olduğu tahmin  edilen enerji ithalatçısı KİT’lere döviz satışı 374 milyon dolar  seviyesinde gerçekleşti. (07.10.2019)

Türkiye enerji sektörünün en önemli organizasyonu olan 10. Türkiye Enerji Zirvesi sona erdi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı  himayelerinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK)  destekleriyle düzenlenen zirvenin açılışını Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez yaptı. (10.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun(EPDK) Organize toptan elektrik piyasalarında şeffaflığın teminine  ilişkin usul ve esaslarda değişiklik yapılmasına ilişkin taslak metni internet sitesinde yayımlandı. (14.10.2019)

STAR Rafineri’nin yüzde 100 kapasiteye ulaştığını söyleyen Genel Müdür Mesut İlter “İşlediğimiz her 100 birimlik petrolün 91.5-92.0’sini beyaz ürüne çevirebiliyoruz. Bu da oldukça yüksek bir  oran” dedi. (17.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK)  “Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) İthalatına İlişkin Usul ve Esaslar”  ile ilgili kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.  (23.10.2019)

Enerji Ticareti Derneği’nin yeni dönem Yönetim Kurulu Başkanlığı görevine Doğan Enerji CEO’su Burak Kuyan seçildi.  (23.10.2019)

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu(EPDK), Yerli ham petrolün  rafinerici lisansı sahipleri tarafından alıma ilişkin hak ve  yükümlülüklerin belirlenmesi amacıyla “Rafinerici Lisansı Sahiplerinin Yerli Ham Petrol Alımlarına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Kurul Karar Taslağı” hazırladı. (23.10.2019)

BOTAŞ tarafından açıklanan verilere göre, Bakü-Tiflis-Ceyhan(BTC) boru hattı ile 17,66 milyon varil, Irak-Türkiye boru hattı ile 14,94  milyon varil, Ceyhan-Kırıkkale boru hattı ile 3,03 milyon varil ve Batman-Dörtyol boru hattı ile 2,02 milyon varil ham petrol taşıması yapıldı. (23.10.2019)

TÜİK,Katı yakıtların 2019 yılı Ağustos ayı toplam satılabilir üretim  miktarlarına bakıldığında  taşkömürünün 93 bin 581 ton, linyitin 6  milyon 999 bin 642 ton ve taşkömürü kokunun 371 bin 325 ton,  teslimat  miktarlarına bakıldığında ise  taşkömürünün 3 milyon 281  bin 826 ton, linyitin 6 milyon 997 bin 870 ton ve taşkömürü kokunun 444 bin 887 ton olarak gerçekleştiği görüldü. (25.10.2019)

Türkiye’nin TANAP’tan (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı)  önümüzdeki yıl itibari ile yıllık 6 milyar metreküp doğal gaz alımına  başlayacağını söyleyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez,  “Bu yıl sonu itibariyle kapasitemiz 4 milyar metreküp. Gaz çekişimiz 2020 başında 6 milyar metreküpe ulaşacak. Kasım ayı sonunda TANAP’tan  sınıra gaz verme töreni düzenlenecek. TAP (Trans Adriyatik Boru Hattı ) bağlantısı ile Avrupa’ya ilk gazı ise temmuzda vereceğiz”  dedi. (28.10.2019)

DÜNYADAN

Fitch Ratings, Brent petrolü için 2019 ve 2020 yılı ortalama fiyat  tahminlerini değiştirmedi.  2019 yılı ortalama fiyat tahminini Haziran raporunda olduğu gibi 65 dolar/varil olarak ifade etti.  2020 yılı için ortalama fiyat tahminini de 62,5 dolar/varil olarak  koruyan Fitch, Brent petrolü için fiyatın uzun vadede ortalama 57,5 dolar  olacağını da öngördü. (01.10.2019)

Katar Petroleum Şirketi iştiraklerinden Wave LNG Solutions (QP) ve Shell Gas&Power Developments B.V. (Shell)şirketleri arasında, LNG  yakıtının dünya çapında altyapı gelişimini hızlandırmak için ortaklık  anlaşması imzaladı. (01.10.2019)

Norveç’in 1 trilyon dolar büyüklüğündeki Refah Fonu, petrol ve gaz  şirketlerinde sahip olduğu hisselerden 5,9 milyar dolarlık kısmını satmak  için onay aldı. (02.10.2019)

Energy Policy adlı dergiye bir makale yazan Rusya Enerji Bakanı Aleksander Novak, 2019 yılında 1 milyon varil/gün olması beklenen global petrol talebi büyümesinin 2020 yılında 1,4 milyon varil/güne yükseleceğini tahmin ettiklerini  belirtti. (02.10.2019)

Rusya Enerji Bakanlığı verilerine göre Eylül ayında günlük  ortalama doğalgaz üretimi Ağustos ayına göre yüzde 4,2 arttı. Ağustos ayında günlük ortalama 1,79 milyar metreküp olan üretim, Eylül ayında 1 milyar 965 milyon metreküp seviyesine yükseldi. (02.10.2019)

BP CEO’su Bob Dudley, gelecek yıl görevinden ayrılacağını teyit etti. Dudley bu görev, Meksika Körfezi’ndeki Deepwater Horizon petrol platformunun yol açığı çevre felaketi sonrası Nisan 2010’da istifa eden Tom Hayward’ın yerine getirilmişti. (03.10.2019)

Çinli SSE şirketi, Mısır Savunma Üretim Bakanlığı ile elektrikli  araç şarj istasyonları üretimi yapacak bir fabrika kuracak. (03.10.2019)

Bulgaristan’ın devlete ait doğal gaz şirketi Bulgartransgaz, Türk Akımı doğal gaz projesinin Bulgar ayağının ön ödemelerine yardımcı  olması amacıyla 150 milyon euro (164,36 milyon dolar) bulmaya çalıştığı bildirildi. (03.10.2019)

Şinhua devlet  ajansının haberine göre Çin’in Petro China şirketi tarafından, Doğu Türkistan’ın güneyinde yer alan tarım havzasındaki arama  çalışmalarında 115,3 milyar metreküplük rezerve sahip olduğu  belirlenen doğal gaz bulundu. (04.10.2019)

Arjantin’in en büyük güneş enerjisi santrali elektrik üretmeye  başladı. Finansmanının yüzde 85’i Export-Import Bank of China  tarafından sağlanan 390 milyon dolar tutarındaki proje, Shanghai Electric Power Construction adlı Çin şirketi tarafından  gerçekleştirildi. (04.10.2019)

İran Petrol Bakanı Bijan Zanganeh, İran’ın petrolünü ihraç etmek için  her türlü yolu kullanacağını ve petrolünü ihraç edebilmenin İran’ın  meşru hakkı olduğunu söyledi. (07.10.2019)

Çin Ulusal Petrol Şirketi (CNPC) İran’ın en büyük doğal gaz  projesi Petropars’tan ve Güney Pars sahasının ikinci aşmasının  geliştirilmesinden çekildi. (07.10.2019)

Ukrayna’nın devlete ait gaz taşıma sistemi operatörü Ukrtransgaz tarafından yapılan açıklamaya göre, ilk 9 ayda 17,9 milyar bcm tüketim gerçekleşti. (08.10.2019)

Suudi Arabistan devlet petrol şirketi Aramco, üretim tesislerine  yönelik olarak geçtiğimiz ay gerçekleştirilen saldırıların ardından onarım  çalışmalarının hızla ilerlediğini bildirdi. Maksimum üretim kapasitesi seviyesi olan 12 milyon varil/güne Kasım ayı sonuna kadar ulaşacaklarını duyurdu. (09.10.2019)

Macaristan merkezli enerji şirketi MOL, Chevron’un Azerbaycan’ın  en büyük petrol sahalarından biri olan Azer-Çıkar-Güneşli’deki payını 2 milyar doların üzerinde bir bedelle satın almak için görüşmeler  yürütüyor. (10.10.2019)

OPEC tarafından yayınlanan rapora göre Global petrol üretimi, 2019 Eylül ayında bir önceki aya göre  günlük ortalama 1,77 milyon varil azalarak 97,32 milyon varil/gün olarak  gerçekleşti. (10.10.2019)

Bulgaristan’da Belene NES projesine yılın sonuna kadar lisans verilecek. (11.10.2019)

Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin (NGS) yapımcı firması Rus Rosatom  tarafından yapılan Belarus’taki Akkuyu’nun ikizi Ostrovets NGS’nin ilk ünitesi, bu yıl  sonunda hizmete giriyor. (14.10.2019)

Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksander Vucic, Türk Akım’ın Sırbistan  bölümünün yıl sonuna kadar tamamlanacağını söyledi. (14.10.2019)

Çin Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Çin’in yurt içinde doğalgaz üretiminin2019 yılında 15 milyar metreküpü kayaç gazı olmak üzere toplam 174-175 milyar metreküp olmasının beklendiğini bildirdi. (15.10.2019)

Sinopec, Çin’in doğalgaz talebinin 2019 yılında yüzde 10 artışla307 milyar metreküpe ulaşmasının beklendiğini ve talebin 2030 yılına  kadar 510 milyar metreküp seviyesine ulaşacağını öngördüklerini bildirdi. (15.10.2019)

ABD, Irak’ın İran ambargolarından muafiyetini 3 ay daha uzattı. IRNA’nın internet sitesinde yer alan habere göre, Amerika’nın  muafiyeti uzatması ile Irak’ın elektrik şebekesinde kullanım için İran’dan sağladığı doğal gaz alımının devam edeceği bildirildi. (17.10.2019)

Güney Kore gümrük verilerine göre, LNG ithalatı 2,5 milyon ton oldu ve geçen yıla göre yüzde 25, bir önceki aya göre yüzde 31 düşüş gösterdi. Dünyanın en büyük üçüncü LNG ithalatçısı olan Ülkede Ocak-Eylül  döneminde LNG ithalatı yüzde 8 düşüşle 29 milyon ton oldu. (17.10.2019)

Bulgaristan ve Yunanistan Enerji Bakanları – Temenujka Petkova ve Konstantinos Hadzidakis, Bulgaristan ile Yunanistan arasındaki gaz  bağlantı hattının devreye girmesine ilişkin vergi rejiminin  düzenlenmesi için hükümetlerarası bir anlaşma imzaladılar. (18.10.2019)

Rus dogalgaz şirketi Gazrom, Rus gazını Karadeniz’in altından Türkiye’ye  taşıyacak olan Türk Akım boru hattının ilk ayağını doğalgaz ile  doldurmaya başladığını bildirdi. (18.10.2019)

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) global yenilenebilir enerji  kapasitesinin 5 yıl içinde yüzde 50 artacağını öngördü.  Toplam yenilenebilir enerji kapasitesinin geçen yıl 2,5 TW olduğunu  belirten IEA, 2024’e kadar bu kapasitenin 1,2 TW artacağını tahmin  etti. (21.10.2019)

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, TürkAkımı doğalgaz hattının ikinci kısmının inşaatının 2020 yılının sonuna kadar tamamlanacağını  söyledi. (21.10.2019)

Rusya’nın devlet kontrolündeki kalkınma bankası VEB, Fas’ta 2 milyar euro yatırım ile bir rafineri kurulması için anlaşma imzaladı. (24.10.2019)

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Offshore Rüzgar Görünümü 2019 raporunda Küresel offshore rüzgar  kapasitesinin 2040’a kadar 15 kat artabileceğini ve yaklaşık 1 trilyon  dolar kümülatif yatırım çekebileceğini belirtti. (25.10.2019)