Aralık ayı bölgede terörle mücadelenin devam ettiği ve OPEC’in aldığı üretim kesintisinin Irak’a olası etkisinin konuşulduğu bir ay oldu. Irak meclisi 2017 yılı bütçesini yaklaşık 85 milyar dolar olarak onayladı. Bütçenin bu haliyle oluşturulması sırasında petrolün fiyatının 42 dolar olacağının öngörüldüğü açıklandı. Bütçe görüşmeleri sırasında Kürt bölgesel yönetimine ayrılacak pay konusunda anlaşmazlıklar çıkmasına rağmen ilgili maddeler oy çokluğuyla onaylandı. Bütçenin %17’lik bir kısmının bölgesel yönetime iletileceğini belirleyen maddede bu durumun Kerkük’ten üretilen petrolün 300 bin varillik kısmının ve diğer Kürt bölgelerinden üretilen petrolün 250 bin varillik kısmının SOMO’ya devredilmesi koşulu getirildi. Bu koşulun merkezi yönetim ve bölgesel yönetim arasındaki gerginliği artırabileceği değerlendirilmektedir.
IMF Temmuz ayında Irak’a verilmek üzere onaylanan 5,34 milyar $’lık kredinin ikinci 617,8 milyon dolarlık kısmının onaylandığını açıkladı.
Mesut Barzani’nin yeğeni ve üst düzey peşmerge komutanlarından Şirvan Barzani, Musul’un IŞİD’den kurtarılmasının ardından bağımsız bir devlet kurulması konusunda Irak merkezi hükümetiyle resmi görüşmeler yürüttüklerini açıkladı. Bu konu hakkında merkezi yönetim yetkililerinden olumsuz yönde bir açıklama gelmezken İran Meclis Başkanı Ali Laricani, Irak’ın toprak bütünlüğünden yana olduklarını belirterek, bağımsız Kürdistan fikrine olumlu bakmadıklarını açıkladı.
OPEC’in ay başında aldığı aylık 1,2 milyon varillik üretim kesintisi kararı doğrultusunda Irak’ın günlük 210 bin varillik bir kesintiyi kabul ettiği açıklandı. OPEC’in kararlarının açıklanmasından hemen sonra Kürt bölgesel yönetim enerji bakanı Ashti Hawrami alınan kesinti kararının bölgelerindeki üretimi etkilemeyeceğini açıklasa da merkezi yönetim enerji bakanı Jabbar al-Luaibi bölgesel Kürt yönetimi ve merkezi hükümete bağlı sahalarda faaliyet gösteren uluslararası şirketlerin de kesintiyi desteklemeyi kabul ettiklerini açıkladı.
Merkezi yönetim enerji bakanlığı Kasım ayı içerisinde ülkenin petrol ihracatının günlük 4 milyon varili aştığını açıkladı. Bu ihracatın 3,4 milyonluk kısmı güneydeki terminaller üzerinden ihraç edilirken 600 bin varillik kısmının ise Ceyhan limanı üzerinden gönderildiği açıklandı. Bakanlığın 2012’de açıkladığı 2016’da günlük 5 milyon varil ihracat hedefine ulaşamadığı görülmektedir.
Yine aynı açıklamada konan 2017’de 6 milyon varil/gün’lük hedefin tutturulmasının ise imkansız olduğu değerlendirilebilir.
Kürt bölgesel enerji bakanlığı Kasım ayı içerisinde Ceyhan limanı üzerinden 16.196.835 varil ham petrol satıldığı bunun karşılığında 567.768.171$ gelir elde edildiği ve bu gelirin 62.665.328$’lık kısmının üretici firmalara üretimleri karşılığı olarak iletildiği belirtti.
Merkezi yönetim enerji bakanlığı Ekim ayında yaptığı açıklama ile ülkenin orta ve güney kesimlerinde yer alan 12 sahayı ihaleye açacağını açıklamıştı. Ancak bakanlıktan yapılan son açıklamaya göre bu sahalardan bazılarının milli petrol şirketleri tarafından aranacağı ve listeye yeni sahalar ekleneceği belirtildi. Yeni ihale açıklamasının 2017’nin ortasında yapılması beklenmekte.
Kuwait Energy Company (KEC) merkezi yönetime bağlı Siba gaz sahasında sahip olduğu %60’lık hissenin %20’lik kısmını Egyptian General Petroleum Corporation (EGPC)’ne devrettiğini açıkladı. 2011 yılında merkezi enerji bakanlığıyla yapılan 20 yıllık anlaşmada Türkiye milli petrol şirketi TPAO’nun da %40’lık bir payı bulunmakta. Sahada şu anda gaz işleme tesislerinin kurulumu devam etmekte. Bu tesisin 2017’de devreye alınması planlanmaktadır.
Iraq Oil Report haber sitesinin yayınladığı habere göre ExxonMobil şirketi Kürt bölgesel yönetimi kontrolündeki Qara Hanjeer, Arbat East ve Betwata lisanslarından çekildi. 2011’de bölgesel yönetimle imzaladığı anlaşmalarla 6 lisansta (Al Qush, Baeshiqa, Pirman, Betwata, Qara-Hanjeer ve Arbat East) arama/üretim hakkı elde eden ExxonMobil’in 2014’te bu sahaların %20’lik paylarını Turkish Energy Company (TEC)’e devrettiği açıklanmıştı.
Gazprom Neft firması operatörlüğünü yürüttüğü Badrah petrol sahasında 53 milyar ft3/yıl kapasiteli bir gaz işleme tesisinin inşaatına başladığını bildirdi. Şirket sahadaki gaz rezervinin önceki tahminlerden fazla olması sebebiyle tesisin kapasitesinin artırıldığını açıkladı.
Gazprom (40%), Kogas (20%), Petronas (20%) ve TPAO (10%)’nun ortak olduğu sahadaki petrol üretiminin 2017 itibariyle 170 bin varil/gün seviyesine ulaşması ve yaklaşık 7 yıl bu seviyede kalması planlanıyor. Sahada üretilen petrol 2014 yılında inşa edilen bir boru hattıyla güneydeki Gharraf sahasına aktarılıyor. Şirket aynı zamanda Zubaida termik santraline de bir boru hattı ile petrol taşınacağını iletti.
* Not: Bu çalışma hazırlanırken, Merkezi Yönetim Petrol Bakanlığı, Bölgesel Kürt Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanlığı, TPAO, KEC, ExxonMobil., gibi kurumların web sitelerinden ya da kurumlar ile ilgili internete yansıyan haberlerden ve BBC, Al Jazeera, Sputnik, Iraq Oil Report, IHS gibi ajansların hazırlamış olduğu haber ve raporlardan faydalanılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde farklı kaynaklar tutarlılıkları açısından değerlendirilmiş̧ ve yorumlanarak bu çalışmaya eklenmiştir.
