Oğuzhan AKYENER
TESPAM Başkanı
oakyener@tespam.org/tr
Hazar Coğrafyasında düşen petrol fiyatları sektörü ve yeni yatırımları etkilese de, özellikle İran’da önemli girişimler ve gelişmeler dikkat çekmektedir. Bununla birlikte Türkmenistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Kazakistan’da ise yeni büyük girişimlerden ziyade, mevcut projelerin geliştirilmesi ve devam etmesi alanındaki olağan girişimler sürdürülmektedir
İRAN
İran Gürcistan’ın Supsa şehrinde 1,5 milyar dolara mal olacak bir rafineri inşa etmeyi planlamaktadır.
Luk Oil İran’da iki adet saha (Ab-Teymur & Mansori) geliştirme projesine girmeye hazırlanmaktadır. Ayrıca Luk Oil İran’da rafineri ve petrol dağıtım konularında da faaliyet göstermeyi düşünmektedir.
Diğer bir Rus şirketi Tatneft de Dehloran sahasını geliştirmek için, İran’lı yetkililerle iyi niyet sözleşmesi imzalamıştır. Yeni kontrat tipi ile ihaleye çıkarılacak sahalardan bazıları açıklanmıştır.
İran iç tüketim ve nakliyatı sağlamak için inşa edilmesi planlanan 3 farklı boru hattı ve bu hatlara yatırımcı olmak isteyen şirketler için olası koşullar kamu oyu ile paylaşılmıştır. Azerbaycan ve Kazakistan arasında petrol sevkiyatı ile ilgili görüşmeler sürerken, İran, ülkenin güneyinde yer alan ve 120 000 varil/gün kapasiteye sahip olan boru hatlarını, ilgili swap anlaşmaları yapılması durumunda, Kazakistan petrol sevkiyatı için değerlendirebileceğini ifade etmiştir. Bu seçeneğin Hazar Denizi içinden yapılacak bir boru hattından daha ekonomik olacağını vurgulamıştır. Bu hem Türkiye hem de Azerbaycan’ın dikkat ile eğilmesi gereken bir girişimdir
AZERBAYCAN
Hırvatistan yetkilileri IAP boru hattının yapılması durumunda, Azerbaycan gazını ithal etmek istediklerini dile getirmiştir. Ayrıca iki ülke yetkilileri arasında yapılan görüşmede, Azerbaycan’ın Hırvatistan’da yaklaşık 5 milyar m3 kapasiteli bir LNG tesisi kurma düşüncesi ile ilgili de görüşmeler yapılmıştır.
SOCAR Bulgaristan’da da, mevcut gaz depolama kapasitesinin arttırılması (1 milyar m3’e çıkarılması) için yatırım yapma konusunda değerlendirmelere devam etmektedir. Türkiye Enerji Stratejileri & Politikaları Araştırma Merkezi www.tespam.org/tr
SOCAR Gürcistan Kulevi Terminalinde 0,5 milyon varil kapasiteli yeni bir depolama tesisi kurmayı planlamaktadır. Kaşagan sahasında yapılacak üretimin 150 000 varil/günlük kısmının alternatif güzergah olarak BTC üzerinden taşınması ile ilgili çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda bir deniz boru hattı inşası da değerlendirilmektedir.
İnşası devam eden yüzer sondaj platformun tamamlanmasından sonra, tahminen 2017 ortalarında Absheron sahasının sondajlarına da başlanılması planlanmaktadır.
TÜRKMENİSTAN
Afganistan sınırına yapılan terminal sayesinde Türkmenistan, Afganistan petrol ürünleri piyasasında daha fazla söz sahibi olmayı hedeflemektedir.
TAPI’nın Türkmenistan bölümünün inşası için 700 milyon $’lık kredi İslami Kalkınma Bankası’ndan alınmıştır.
KAZAKİSTAN
Kaşagan sahası üretime başladı. İlk üretim CPC boru hattı üzerinden nakil edildi. 2017 yılında CPC boru hattının da kapasitesini arttırma işlemlerinin tamamlanacağı planlanmaktadır.
Kaşagan petrolünün Azerbaycan üzerinden naklinin zamanında adımlar ile 2017 sonuna yetişebilme ihtimali olduğundan bahsedilmiştir. Lakin bu beklentilerin en azından 1 yıl daha ileriye erteleneceği düşünülmektedir
* Not: Bu çalışma hazırlanırken, SOCAR, Gazprom, OPEC, EIA, IEA, EU Energy Commission, NIOC, NIGC, BP, KTO, KTG, KMG, Turkmengaz, CNPC, Lukoil, Uzbekneftegaz, Dünya Bankası, Forex gibi kurumların web sitelerinden yada kurumlar ile ilgili internete yansıyan haberlerden ve Mehr, Turan, Trend, Xinhua Haber gibi ajansların hazırlamış olduğu raporlardan faydalanılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde farklı kaynaklar tutarlılıkları açısından değerlendirilmiş ve yorumlanarak bu çalışmaya eklenmiştir.
“Yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları TESPAM’a aittir. Tekrar yayınlanması halinde kaynak gösterilerek bu sayfaya aktif bağlantı sağlanması zorunludur.”
TESPAM
“Türkiye’deki enerji politikaları odaklı ilk ve tek sivil yapılanma…”
“Enerji politikaları alanında gündemi uzaktan takip etmeye çalışan bir Türkiye yerine, gündem belirleyen bir Türkiye’ye ulaşma idealiyle…”
TESPAM-Türkiye Enerji Politikaları ve Araştırmaları Merkezi
TESPAM, Uluslararası Enerji Politikaları Araştırma Derneğinin Bir Kuruluşudur
