Hazar Coğrafyasında düşen petrol fiyatları sektörü ve yeni yatırımları etkilese de, özellikle İran’da, ABD’nin siyasi baskılarına rağmen önemli yatırımlar ve girişimler devam etmektedir.
İlgili ülkeler hakkında bazı özet gelişmelere aşağıda yer verilmiştir.
İRAN
· Türkmen gazının İran üzerinden Azerbaycan’a taşınması konusunda herhangi bir engelleme olmayacağı fakat kendilerinin de bir müşterisi olan Türkiye’ye İran üzerinden naklin kabul edilemeyeceği konusunda açıklama yapılmıştır.
· İranlı yetkililer Özbekistan’ın enerji alanındaki ihtiyaçlarını karşılamak için hazır olduklarını ifade etmiştir. Özellikle bu noktada petrol ihracatı planları söz konusudur.
· Güney Pars’ın 12. Fazında üretilen flare gaz kısmından 1000 mw kapasiteli elektrik üretimi sağlanması konusunda İtalyan şirketler ile anlaşmaya varılmıştır.
· Ayrıca bazı İtalyan şirketler yeni üretim projeleri almak için de girişimlerini sürdürmektedir.
· İlk LNG satış anlaşması, Norveçli IFLNG firması ile imzalanmıştır. Bu kapsamda yıllık ortalama 0,8 bcma gaz LNG olarak 2018’in ortasından itibaren, 20 yıllığına ihraç edilecektir.
· Rusya’ya günlük 100 000 varillik bir ihracat yapılması ve karşılığında hizmet ve ürün alınması konusunda çalışmalar devam etmektedir.
· Lukoil ile Hazar açıklarında aramacılık çalışmaları için anlaşma imzalanmıştır.
AZERBAYCAN
· Ocak – Eylül ayları arasında ülkede yaklaşık 210 milyon varil petrol&kondensat ve 13,5 milyar m3 gaz üretilmiştir.
· Şah Denizi sahasının ikinci fazı için ilk üretimin 2018’in 3. Çeyreğinde gerçekleşeceği açıklanmıştır.
· Azerbaycan İran üzerinden 2017 Ocak – Temmuz ayları arasında yaklaşık 970 milyon m3’lük ucuz Türkmen gazı satın almıştır.
· Absheron gaz sahasının ikinci fazına 2020 – 2023 yılları arasında başlanacağı açıklanmıştır.
· 2000 yılında keşfedilen Karabağ sahasının servis anlaşması tarzı farklı bir modelle geliştirileceği duyurulmuştur. ACG’nin kuzeyinde yer alan Karabağ sahasının yerinde 700 milyon varillik bir kaynağa sahip olduğu ifade edilmektedir.
· SOCAR Pakistan’a LNG ihraç etmek için çalışmalar yapmaktadır.
· Lukoil’in Hazar’daki Vladimir Filanovsky sahasından elde edilen üretimin BTC üzerinden taşınması ile ilgili görüşmelere devam edilmektedir.
· Petronas Goshadash yapısında arama faaliyetlerine başlamak için ön çalışmalar yapmaktadır.
· Total ümid-babek sahası ile ilgilendiğini açıklamıştır.
KAZAKİSTAN
· Çin’e gaz ihracatına başlanmıştır. Hali hazırda 10 milyar m3/yıl kapasitede gaz ihracat imkanı bulunmaktadır. Aradaki satış anlaşması yıllık 5 milyar m3 olarak kararlaştırılmıştır.
· Pavlodar ve Atyrau rafinerilerinin modernizasyon işlemlerinin Aralık ayında tamamlanacağı açıklanmıştır. Bu sayede yaşanan petrol ürünleri krizlerinden kurtulunacağı düşünülmektedir.
· Ülkeye yabancı yatırımcıları çekebilmek amaçlı bazı önlemler ve düzenlemeler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.
· Rusya Kazakistan üzerinden Çin’e yaptığı petrol ihracatını yıllık 10 milyon ton seviyelerinden 18 milyon ton seviyelerine çıkarmayı hedeflemektedir.
· CPC boru hattının kapasitesi 1,8 milyon varil /güne çıkartılmıştır. Artık Kaşagan sahasının tüm petrolü buradan ihraç edilebilecektir.
TÜRKMENİSTAN
· Ülkede rezervlerin arttırılması için yeni aramacılık ataklarının yapılacağı açıklanmıştır.
· Karaboğaz limanının modernizasyonuna başlanmıştır.
· 1,8 bcma gazdan yaklaşık yıllık 600 000 ton benzin üretecek GTL tesisinin yapımına başlama kararı alınmıştır.
· Ülkeye yabancı yatırımcıları çekebilmek amaçlı bazı önlemler ve düzenlemeler üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.
· Rus Tatneft ile rafineri, üretim, teknoloji, personel eğitimi gibi konularda iş birliği yapma kararı alınmıştır.
· 2017 Ocak – Eylül ayları arasında 18 milyar kwh elektrik üretilmiş ve bu üretimin 2,8 milyar kwh’i ihraç edilmiştir.
ÖZBEKİSTAN
· Gıssar sahasından yapılan üretim yıllık 5 bcma seviyelerine ulaşmıştır.
· Jizzakh rafinerisinin yapımına en kısa zamanda başlanacaktır.
· Bir yıllığına 550 milyon kwh’lik elektrik ihracatı için Kırgızistan ile anlaşmaya varılmıştır.
· ABD ile imzalanan ticari destek ve iş birliği kapsamındaki anlaşmalardan sonra, Exxon ile arama ve üretim alanlarında iş birliği yapmak için görüşmelere başlanmıştır.
