| Hazar Coğrafyasında düşen petrol fiyatları sektörü ve yeni yatırımları etkilese de, özellikle İran’da önemli girişimler ve gelişmeler dikkat çekmektedir. Bununla birlikte Türkmenistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Kazakistan’da ise yeni büyük girişimlerden ziyade, mevcut projelerin geliştirilmesi ve devam etmesi alanındaki olağan girişimler sürdürülmektedir. İran’ın özellikle finansal ve teknolojik destek bağlamında eksiklerini gidermek noktasındaki ciddi girişimleri dikkat çekmekte, Türkmenistan’da ise yeni keşifler, yapılan senaryoları değiştirmektedir. Aralık ayında ilgili ülkelerde yaşanan önemli gelişmeler maddeler halinde aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.
İRAN
NISOC ile Schlumberger arasında 3 farklı petrol sahasında aramacılık faaliyetlerini yürütmek amaçlı ön-servis anlaşması imzalanmıştır. · Çangüleh sahasının geliştirilmesi ile ilgili DNO ile ortak çalışma anlaşması imzalanmıştır. · TESPAM’ın da Türkiye için gündeme getirdiği, İran’da da ilk defa uygulanacak olan pasif sismik ile aramacılık faaliyetlerine başlanmıştır. · İran’ın en önemli problemlerinden olan mevcut sahaların düşük verimle üretilmesinin önüne geçebilmek maksatlı yoğun bir çalışma başlatılmıştır. Sahaların revizyonu için gerekli finansal ve teknolojik desteğin alınması için özellikle Rus firmalar ile müzakerelere devam edilmektedir. Bu noktada Ruslar ile 7 önemli sahanın geliştirilmesi için ortaklık anlaşması imzalanmıştır. · Bunun da yanı sıra Gazprom İran’da LNG ve Hindistan – İran gaz boru hattı gibi inşaat projelerinin yanı sıra, arama ve gaz üretimi gibi projelere de müdahil olabileceklerini ifade etmiştir. · Tayland menşeili PTTEP şirketi ile 3 petrol ve gaz sahasının arama ve üretimi ile ilgili memorandum imzalanmıştır. · İran’ın en büyük rafinerisi olan Abadan’ın, 3 milyar $’a mal olması beklenen revizyonu işlemlerine Çin’li firma başlamıştır.
AZERBAYCAN
Aramacılık faaliyetlerini yürüttüğü sığ deniz Absheron Peninsula’da BP, 2017’de sondajlara başlayacaklarını açıklamıştır. · BP önemli beklentileri olan Shafag-Asigman arama sahası için planladıkları sondajın, istenilen teknolojiye sahip yüzer platform bulunması dahilinde gündeme alınacağını, şu an itibarı ile SOCAR’ın bu nitelikleri taşıyan yeni platformu başka sahalarda (Absheron) kullanacağı için projede gecikmeler olacağını ifade etmiştir. · TOTAL Absheron sahasının geliştirme programını onay için SOCAR’a iletmiştir. TÜRKMENİSTAN 2016’ın son çeyreğinde Çin’in en büyük gaz tedarikçisi olma konumunu sürdüren Türkmenistan’ın gaz satış fiyatları ile ilgili 351 $/1000 m3 seviyelerinden, 200 $/1000m3 seviyelerine düştüğü açıklanmıştır. · Türkmensitan ile sona erdirilen ve yeniden başlayacağı ihtimali gündeme gelen gaz ticareti hakkında, Rusya henüz böyle bir taleplerinin olmadığı açılamıştır. · Halkabat, Çelekbay gibi lokasyonlarda yapılan arama faaliyetleri kapsamında açılan sondajlarda gaz keşfi yapıldığı duyurulmuştur.
KAZAKİSTAN
Petrol üretimini kısma noktasında, sembolik bir azaltıma gideceğini açıklayan Kazak yetkililer, özellikle yeni üretime alınmış Kaşhagan gibi önemli sahalarda ekonomik açılardan böyle bir kısıtlamaya gitmenin mümkün olmayacağını vurgulamışlardır. · Özbekistan’dan gelen Buhara-Bişkek-Almatı Boru hattı ile Türkmenistan’dan gelerek Çin’e giden Merkez Asya gas boru hatlarını birleştirecek kompresör istasyonunu tamamlanmıştır. ÖZBEKİSTAN
|
* Not: Bu çalışma hazırlanırken, SOCAR, Gazprom, OPEC, EIA, IEA, EU Energy Commission, NIOC, NIGC, BP, KTO, KTG, KMG, Turkmengaz, CNPC, Lukoil, Uzbekneftegaz, Dünya Bankası, Forex gibi kurumların web sitelerinden yada kurumlar ile ilgili internete yansıyan haberlerden ve Mehr, Turan, Trend, Xinhua Haber gibi ajansların hazırlamış olduğu raporlardan faydalanılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde farklı kaynaklar tutarlılıkları açısından değerlendirilmiş ve yorumlanarak bu çalışmaya eklenmiştir.
