HAFTALIK PETROL FİYATLARI ANALİZİ (Mart 2020 – 5. Hafta)
Oğuzhan Akyener
Petrol fiyatlarını genel anlamda etkileyen dört ana konu başlığı bulunmaktadır. Bunlar:
- Arz – Talep Dengeleri
- (Yeni keşifler, stok durumları, sondaj sayıları, üretim ve/veya kesinti kararları, uzun vadeli kontratlar)
- Ekonomik Trendler
- (Dolar Paritesi, Alternatif Yatırım İmkânları, Satın alma gücü)
- Kısa Vadeli Riskler
- (Algılar, Siyasi Gerginlikler, Terör, Güvenlik Sorunları, Doğal afetler, Olağan Dışı Etmenler)
- Black Oil Market
Çin’de başlayan, neredeyse hayatı durma noktasına getiren ve adım adım tüm dünyaya yayılan Korona virüsü, her türlü diğer arttırıcı etmene rağmen petrol fiyatlarının düşmesine ve düşük seviyelerde seyretmesine sebep oluyor. Ayrıca Korona virüsünün küresel yayılımı, İran gibi petrol arz eden ülkelerdeki ölümler ile birlikte, diğer petrol üreticilerinin de aktivitelerinin aksaması ihtimali fiyatlar üzerindeki psikolojik baskıyı da arttırıyor.
Korona virüsü diğer arttırıcı etmenlere rağmen, neredeyse diğer tüm etmenlerin etkilerini hiçe sayar şekilde, fiyatları şekillendiriyorken, Rusya ile Suudi Arabistan arasında yaşanan ve hala devam eden kesinti kararı üzerindeki anlaşmazlıklar bütün dengeleri alt üst ediyor.
OPEC+’ın ortak karara varamaması, Rusya’nın fazladan kesintiye gerek olmadığını belirtmesi, hatta Eylül ayında üretimini arttıracağını açıklaması, buna karşı Suudi Arabistan ve BAE’nin de (2+1 milyon v/g civarında) arz kapasitelerini yükselteceklerine dair söylemleri fiyatların aşağı yönlü trendini hızlandırdı. Bu trend özellikle ABD ve Kanada gibi ülkelerdeki tight oil üreticilerini direkt olarak etkiledi. Bu duruma bir önlem olarak ABD petrol stoklarını arttırma kararı aldı.
Öte yandan Korona virüsü sebebiyle açıklanan ekonomik önlem paketleri ve FED kararları, petrol fiyatlarının kısmi olarak yükselmesine sebep oldu.
Bu minvalde petrol fiyatları 25 $/varil bandında seyretmeye devam ediyor. Piyasalar korona virüsü yayılımı ve OPEC+ kararlarına endekslenmiş durumda seyrini sürdürüyor.
Nisan ayında küresel talebin 80 milyon varil/gün seviyelerine düşmesi, 2020 ortalaması olarak da, talebin 92 milyon varil/gün seviyelerinde gerçekleşmesi beklenmektedir.
Grafik 1: Brent Fiyatları (Kaynak: Oilprice.com)
Bu hafta yaşanan başlıca gelişmeler ve petrol fiyatlarına etkileri aşağıdaki tabloda kısaca incelenmiştir.
| Olay | Etki Yönü | Etki Oranı | Etmen # |
| Çin’de hayatın kısmen normale dönmesi ve talebin yeniden 10 milyon varil/g seviyelerine çıkması, Çin merkezli düşüşü kısmen geri çevirdi. (Tabii küresel ölçekli etki büyüyerek devam ediyor) | ↑ | Az | 1,3 |
| ABD stoklarında ciddi bir toparlanma gözlemlendi. Bu da fiyatları aşağı yönlü etkiledi. | ↓ | Az | 1 |
| Korona virüsünün ABD, Avrupa ve diğer ülkelerdeki hızlı yayılımı tüketimi ciddi ölçüde düşürdü. | ↓ | ÇOK! | 1,3 |
| Korona virüsünün etkileri kapsamında FED’in ve Avrupa merkezli birçok finans kuruluşunun ek finans paketi söylemleri, fiyatları yukarı yönlü etkiledi. | ↑ | Az | 2,3 |
| Virüsün petrol üreticisi ülkelere de sıçramış olması ve düşük seyreden fiyatlar sebebiyle arz sıkıntılarının başlaması, fiyatları yukarı yönlü hareket etme trendine sokuyor. | ↑ | Az | 1 |
| OPEC+ dahilinde Suudi Arabistan merkezli yürütülmeye çalışılan fazladan 1,5 milyon v/g’lük kesinti beklentisi olan kararlara Rusya’nın yeşil ışık yakmaması, Putin’in son açıklamaları üzerine de Suudi Arabistan’ın tepkileri çok büyük bir düşüşe sebep oldu. Putin’in açılamalarına karşın, Suudi Arabistan’ın Çin’e 6 – 8 $/v civarında yapacağı indirim ile birlikte, ihracatını 2 milyon v. kadar arttıracağını açıklaması, bu açıklamaya 1 milyon v. civarında bir arz fazlası oluşturacağını ifade eden BAE de eklenince dengeler altüst oldu. ABD’nin bu konuda Suudi Arabistan’ı ikna etme girişimlerinde bulunduğu ifade ediliyor. | ↓ | ÇOK! | 1,3 |
| ABD iç piyasadaki üreticilere destek olma amacıyla stratejik petrol rezervlerini 77 milyon varil civarında arttırma kararı aldı. | ↑ | Az | 1 |
| Trump yeni imzaladığı 2.2 trilyon $’lık işsizlik desteği merkezli pakete ek olarak, ülkenin altyapı projelerinin devamı için de 2 trilyon dolarlık bir paketi hayata geçireceğini açıkladı. | ↑ | Az | 2 |
| Suudi Arabistan Mayıs ayında petrol ihracatını 600 000 v/g daha arttırarak, 10,6 milyon v/g seviyelerine çıkacağını ifade etti. | ↓ | Az | 1,3 |
| Rusya Nisan ayında petrol üretimini daha da arttırmayı planladığını duyurdu. | ↓ | Az | 1,3 |
| Irak’ta devam eden eylemler, korona virüsü yayılımı, belirsizlikler ve artan riskler petrol fiyatlarını yukarı yönlü etkiliyor. Ayrıca düşen petrol fiyatları sebebiyle bazı sahalarda üretim durdu. | ↑ | Az | 1,3 |
| Özellikle İran, Venezuela ve Nijerya’da devam eden kayıt dışı satışlar, fiyatları aşağı yönlü etkilemeye devam ediyor. Bununla birlikte özellikle Venezula’nın ihracat hacmi ambargolar ve Çin’deki talebin düşmesi ile iyice azaldı. İran’ın da arzı düştü fakat, yaşanan Korona virüsü yayılımı süreci, İran’ın daha fazla üretime odaklanmasına sebep oldu. | ↓ | Az | 4 |
| Libya’da yaklaşık 1,2 milyon varil azalama ile 100 000 v/g seviyelerine düşen üretim, fiyatları yukarı yönlü etkiliyor. | ↑ | Az | 1,3 |
| Düşük petrol fiyatları nedeniyle ABD ve Kanada gibi ülkelerde birçok küçük üretici iflasını açıklamaya devam ediyor. Üretimdeki saha sayısı ve yeni sondaj sayısı azaldı. Bu arzı negatif etkiledi. Ayrıca İngiltere’de de birçok saha üretimi devam ettirebilme riski altında. | ↑ | Az | 1,3 |
| Çin 861400 m3’lük metan hidrat üretimi yaptığını ve bu konuda dünyada öncü olacaklarını açıkladı. | ↓ | Az | 3 |
| Petrol nakliye birim ücretleri genel anlamda yükseldi. | ↑ | Az | 2 |
