HAFTALIK PETROL FİYATLARI ANALİZİ (Mart 2020 – 4. Hafta)
Oğuzhan Akyener
Petrol fiyatlarını genel anlamda etkileyen dört ana konu başlığı bulunmaktadır. Bunlar:
- Arz – Talep Dengeleri
- (Yeni keşifler, stok durumları, sondaj sayıları, üretim ve/veya kesinti kararları, uzun vadeli kontratlar)
- Ekonomik Trendler
- (Dolar Paritesi, Alternatif Yatırım İmkânları, Satın alma gücü)
- Kısa Vadeli Riskler
- (Algılar, Siyasi Gerginlikler, Terör, Güvenlik Sorunları, Doğal afetler, Olağan Dışı Etmenler)
- Black Oil Market
Çin’de başlayan, neredeyse hayatı durma noktasına getiren ve adım adım tüm dünyaya yayılan Korona virüsü, her türlü diğer arttırıcı etmene rağmen petrol fiyatlarının düşmesine ve düşük seviyelerde seyretmesine sebep oluyor. Ayrıca Korona virüsünün küresel yayılımı, İran gibi petrol arz eden ülkelerdeki ölümler ile birlikte, diğer petrol üreticilerinin de aktivitelerinin aksaması ihtimali fiyatlar üzerindeki psikolojik baskıyı da arttırıyor.
Korona virüsü diğer arttırıcı etmenlere rağmen, neredeyse diğer tüm etmenlerin etkilerini hiçe sayar şekilde, fiyatları şekillendiriyorken, Rusya ile Suudi Arabistan arasında yaşanan ve hala devam eden kesinti kararı üzerindeki anlaşmazlıklar bütün dengeleri alt üst ediyor.
OPEC+’ın ortak karara varamaması, Rusya’nın fazladan kesintiye gerek olmadığını belirtmesi, hatta Eylül ayında üretimini arttıracağını açıklaması, buna karşı Suudi Arabistan ve BAE’nin de (2+1 milyon v/g civarında) arz kapasitelerini yükselteceklerine dair söylemleri fiyatların aşağı yönlü trendini hızlandırdı. Bu trend özellikle ABD ve Kanada gibi ülkelerdeki tight oil üreticilerini direkt olarak etkiledi. Bu duruma bir önlem olarak ABD petrol stoklarını arttırma ve yerli üreticiyi destek alanında bazı hamleler içeren bir paket üzerine çalışıyor.
Bu paket dahilinde fazladan stok beklentisi olsa da, mevcut stokların neredeyse maksimum kullanım seviyesine ulaşmış olduğu bilgisi bu beklentileri boşa çıkardı. Öte yandan Korona virüsü sebebiyle açılanan ekonomik önlem paketleri ve FED kararları, petrol fiyatlarının yükselmesine sebep oldu.
Bu minvalde petrol fiyatları 30 $/varil bandında (biraz altında) seyretmeye devam ediyor. Piyasalar korona virüsü yayılımı, FED kararı etkileri ve OPEC+ kararlarına endekslenmiş durumda seyrini sürdürüyor.
Grafik 1: Brent Fiyatları (Kaynak: Oilprice.com)
Bu hafta yaşanan başlıca gelişmeler ve petrol fiyatlarına etkileri aşağıdaki tabloda kısaca incelenmiştir.
| Olay | Etki Yönü | Etki Oranı | Etmen # |
| Çin’de hayatı durma noktasına getiren Korona virüsü piyasaları hem reel hem de algılsal olarak büyük ölçüde etkiledi. Çin’in iç talebindeki değişimler fiyatları direkt olarak etkiliyor. Çin’de talep düşüşünün yavaş yavaş toparlanma eğilimi hissettirmesi dipten yukarı yönlü dönen bir baskı oluşturdu. | ↓↑ | ÇOK! | 1,3 |
| ABD stoklarındaki büyük ölçekli toparlanma fiyatları aşağı yönlü etkiledi. | ↓ | Az | 1 |
| Korona virüsünün ABD, Avrupa ve diğer ülkelerdeki hızlı yayılımı tüketimi ciddi ölçüde düşürdü. | ↓ | ÇOK! | 1,3 |
| Korona virüsünün etkileri kapsamında FED’in sınırsız para pompalama söylemleri, fiyatları yükseltti. | ↑ | Orta | 3 |
| Virüsün petrol üreticisi ülkelere de sıçramış olması ve düşük seyreden fiyatlar sebebiyle arz sıkıntılarının başlaması, fiyatları yukarı yönlü hareket etme trendine sokuyor. | ↑ | Az | 1 |
| OPEC+ dahilinde Suudi Arabistan merkezli yürütülmeye çalışılan fazladan 1,5 milyon v/g’lük kesinti beklentisi olan kararlara Rusya’nın yeşil ışık yakmaması, Putin’in son açıklamaları üzerine de Suudi Arabistan’ın tepkileri çok büyük bir düşüşe sebep oldu. Putin’in açılamalarına karşın, Suudi Arabistan’ın Çin’e 6 – 8 $/v civarında yapacağı indirim ile birlikte, ihracatını 2 milyon v. kadar arttıracağını açıklaması, bu açıklamaya 1 milyon v. civarında bir arz fazlası oluşturacağını ifade eden BAE de eklenince dengeler altüst oldu. | ↓ | ÇOK! | 1,3 |
| Rusya Nisan ayında petrol üretimini daha da arttırmayı planladığını duyurdu. | ↓ | Az | 1,3 |
| Irak’ta devam eden eylemler, korona virüsü yayılımı, belirsizlikler ve artan riskler petrol fiyatlarını yukarı yönlü etkiliyor. Ayrıca düşen petrol fiyatları sebebiyle bazı sahalarda üretim durdu. | ↑ | Az | 1,3 |
| Özellikle İran, Venezuela ve Nijerya’da devam eden kayıt dışı satışlar, fiyatları aşağı yönlü etkilemeye devam ediyor. Bununla birlikte İran ve Venezula’nın ihracat hacmi ambargolar ve Çin’deki talebin düşmesi ile iyice azaldı. | ↓ | Az | 4 |
| Libya’da yaklaşık 1,2 milyon varil azalama ile 100 000 v/g seviyelerine düşen üretim, fiyatları yukarı yönlü etkiliyor. | ↑ | Az | 1,3 |
| Düşük petrol fiyatları nedeniyle ABD ve Kanada gibi ülkelerde birçok küçük üretici iflasını açıklamaya başladı. Üretimdeki saha sayısı ve yeni sondaj sayısı azaldı. Bu arzı negatif etkiledi. Ayrıca İngiltere’de de birçok saha üretimi devam ettirebilme riski altında. | ↑ | Az | 1,3 |
| Kanada’da stok kapasitelerinin dolması ve talebin olmaması, üretim kesintisine sebep olmaya başladı. | ↑ | Az | 1 |
Yazar
