BİYODİZEL
Biyodizel NEDİR ?
Biodizel, kolza (kanola), ayçiçek, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden elde edilen yağların veya hayvansal yağların bir katalizör eşliğinde kısa zincirli bir alkol ile (metanol veya etanol) reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan bir üründür. Evsel kızartma yağları ve hayvansal yağlar da biodizel hammaddesi olarak kullanılabilir.
Biodizel Üretimi:
Biodizel üretiminin çeşitli metotları olmakla birlikte günümüzde en yaygın olarak kullanılan yöntem transesterifikasyon yöntemi’dir. Transesterifikasyon; yağ asitlerinin (bitkisel yağlar, evsel atık yağlar, hayvansal yağlar) bazik bir katalizör eşliğinde alkol (metanol, etanol vb.) ile esterleşme reaksiyonudur.
Bu yöntem ile biodizel üretiminde aşağıdaki işlem basamakları takip edilmektedir.
Alkol ve katalizörün karıştırılması:
Katalizör tipik olarak sodyum hidroksit (kostik soda) veya potasyum hidroksittir. Katalizör standart bir karıştırıcı ve mikser kullanılarak alkol içerisinde çözülür.
2. Reaksiyon: Alkol/katalizör karışımı kapalı reaksiyon kabı içerisine doldurulur ve bitkisel veya hayvansal yağ ilave edilir. Daha sonra alkol kaybını önlemek amacıyla sistem tamamen atmosfere kapatılır. Reaksiyon karışımı, reaksiyonu hızlandırmak amacıyla belli bir sıcaklıkta tutulur ve reaksiyon gerçekleşir.
3. Ayırma: Reaksiyon tamamlandıktan sonra iki ana ürün gliserin ve biodizeldir. Gliserin fazının yoğunluğu, biodizel fazınınkinden çok daha fazla olduğundan bu iki faz gravite ile ayrılabilir ve gliserin fazı çöktürme kabının dibinden kolayca çekilebilir.
4. Yıkama işlemi: Gliserinden ayrıldıktan sonra biodizel kalıntı katalizör ve sabunları uzaklaştırmak amacıyla ılık suyla yavaşça yıkanır, suyu uzaklaştırılır ve depolamaya gönderilir
5. Kurutma: Yıkama sonucu biodizel içerisinde kalan suyu uzaklaştırmak için kurutma işlemi yapılır.
6. Depolama: Tüm işlemler tamamlandıktan sonra biodizel, biodizel depolama tankına alınır.
Biodizel üretiminin esası, bitkisel yağın içerisindeki esterle gliserini ayırma işlemidir. Gliserin, bitkisel yağı kalın ve yapışkan yapar. Transesterifikasyon sırasında gliserin bitkisel yağdan uzaklaştırılır, böylece yağ daha ince hale gelir ve viskozitesi azalır.
2018 Dizel ithalatı 13,74 milyon ton, yerli rafinerilerden(akaryakıt üretimini 10,8 milyon ton ile Tüpraş’ın İzmit Rafinerisi’nde yapıldı. Onu, 7,09 milyon tonla Tüpraş İzmir Rafinerisi ve 2,56 milyon tonla Tüpraş Kırıkkale Rafinerisi izledi.) ham petroller işlenerek piyasaya verildi. Türkiye, 2017’de 42,7 milyon ton, 2016’da 40 milyon ton, 2015’te 39,6 milyon ton, 2014’te 32,6 milyon ton ve 2013’te de 18,6 milyon ton petrol ithal etmişti. Türkiye’nin 2016’daki dizel tüketimi 22 milyon ton. Bu miktarın 9,6 milyon tonu iç pazarda üretilirken, kalan 12,4 milyon tonu ise ithal edildi. Her sene %1 ile %6 arası artış görülmektedir. Bu da 2020 yılında 24milyon ton dizel yakıt ithalatını öngörmektedir.
Biyodizel Avrupa’da %50 oranında kullanılmaktadır. Biz de 12milyon ton üretip kullanabiliriz. Şuanda Biyodizel konusunda %1-2 gibi rakamlardayız. Biyodizel maliyeti/fosil dizel = 5 /6,3. Burada biyodizele ötv kdv eklenmemiştir. Motorine %32,17 civarı vergi konulmuştur. Devlet cari açığı azaltmak için biyodizelin vergi oranını %20 nin üzerine çıkartmaması gerekmektedir.
2009 yılında 1lt biyodizel 1,33 dolardı ve maliyeti kurtamıyordu. Dizel satışı 2,5tl idi. Zeytinyağı fiyatı 10tl idi. 2018 yılında zeytinin bolluğundan dolayı fiyatı 27tl olmuştur. 2009’dan bu güne Dolar tl karşında artışı 3,8kat olduğunu ve zeytinyağı artış oranı 2,7 kat olduğu düşünülürse şuanda biyodizel üretimi, maliyetini kurtarmaktadır.
Biyodizelde dünyada hammade olarak kanola yağı(kolza bitkisi) kullanılmaktadır. Bunun da %40 oranında yağ çıkarılmaktadır. 2007 yılındaki fiyat analizine göre %61,86 sı hammadde fiyatının oluşturması neticesinde 0,45ytl maliyetine göre biyodizel lt fiyatı 2,407dir.
İthal malın satış fiyatı
Maliyet 1,489 YTL
KDV 268 YTL
Toplam 1,757 YTL
ÖTV 0,65 YTL
İthal Hammaddeden biyodizelin satış fiyatı 2,407 YTL /litre olur.
Şuanda kolza ve kanola maliyeti konya fabrika alışı 1,95tl olduğunu düşünürsek 3,15tlye gelir.
Çiftçi de kazansın : 2,3tl+0,5tl devlet katkısı ile 2,8tl maliyetle 4,52tl biyodizel satış fiyatı olur. Her türlü ülkemiz kazanmaktadır.
2,8tl yağda 1,125 kg/lt oranında 3,15tl yağ maliyeti
0,160x700dolar metil alkol kullanımı 112dolar x 5,7 = 0,64tl/lt
3,79tl ham maliyet yapar. %18 kdv ile 4,47tl yapar
Buna 13/03/2019 da yayınlana g.t.i.p. no 30.26 olan ötv fiyatı 1,1209tl
Toplam biyodizel fiyatı 5,5912 tlye gelmektedir.
1,95 olarak hesaplanırsa 4,4647 tlye gelmektedir.
İşçilik maliyetini çıkan küspeden düştüm. %10 kar konulursa fiyatlar 25-30 kuruş artmaktadır.
Biyoyakıtlardan biyoetanol şeker pancarı, şeker kamışı, mısır, buğday, patates gibi şekerli ve nişastalı bitkilerden üretiliyor ve benzin ile karıştırılarak kullanılıyor. Biyodizel ise aspir, kanola, soya gibi yağ bitkilerinden veya atık yağlardan üretiliyor ve doğrudan, motorin katkısı olmadan da kullanılabiliyor.
Yazar:Fahri Somuncu
Düzenleyen:Esra Şahin
Yazar
