Hızla artan ve yaygınlaşan tüketimi ile doğalgaz, en önemli enerji kaynağı olma yolunda ilerlemeye devam etmektedir. Bu ilerleyiş doğalgazın küresel piyasalar için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Diğer hidrokarbon kaynaklara kıyasla temiz oluşu, kullanım kolaylığı gibi etkenler doğalgazın avantajları olarak görülmekle birlikte, depolama ve nakil konularındaki, üretimi dahi etkileyen zorlukları ise dezavantajları gibi algılanmaktadır.

Bilindiği üzere doğalgaz üreticiden tüketiceye, ya inşa edilecek bir boru hattı vesilesi ile gaz fazı korunarak, ya da bir LNG tesisinde sıvılaştırılıp, sonra tekrar gazlaştırılarak iletilmektedir. Boru hattı ile taşıma yerine göre daha ekonomik olmak ile birlikte, çok uzun mesafeler, güvenlik koşulları, siyasi konular gibi kriterler dikkate alındığında uygulanamaz olabilmektedir. Ayrıca bir boru hattının yapılabilmesi için alıcı ve satıcılar arasında da uzun dönemli ve bağlayıcı satış anlaşmalarının yapılması gereği, çift taraflı arz-talep riskleri oluşmasına sebep olmaktadır.

Bu genel tespitlerin yanı sıra da, bütün keşfedilen gaz kaynaklarının da ekonomik olarak sıvılaştırılarak, dünya piyasalarına satılması mümkün değildir. Güney Kıbrıs’ın keşfini vaat ettiği Afrodit sahası buna bir örnektir.

Fakat dünyada özellikle Asya’da artan doğalgaz talebinin karşılanması için, boru hattı ticaretinden ziyade LNG ticaretinin hızla arttığı görülmektedir. İnşa halindeki ya da planlanan LNG tesisleri, yüzer LNG gemi siparişleri bunun en aşikar kanıtıdır.

Tabii bu konuyu desteklemek için bazı çalışmalar neticesinde hazırlanan tahmin senaryolarını da incelemek gereklidir. Bu kapsamda, Exxon Mobile tarafından hazırlanan, “2017 Outlook For Energy” isimli raporda yer alan bazı grafiklere aşağıda yer verilmiştir.

Grafik 1: Avrupa & Asya Gaz Talep Projeksiyonları 2040 (Not: Soldaki grafik Avrupa, Sağdaki Grafik Asya’nın Günlük Tüketimini Göstermektedir.) (Kaynak: EXXON MOBILE)

Yukarıdaki grafiklerden de görüleceği üzere:

• Günlük Avrupa gaz tüketimi önemli bir değişim göstermeyecektir.
• Sadece Avrupa’nın iç üretimi azalacağından, oluşan fark çoğunlukla LNG ithalatı ile kapatılacaktır.
• Not: Bu grafiğin Avrupa’yı üreteceği LNG için önemli bir pazar olarak gören ABD’nin dış politikalarını belirleyen bir şirket tarafından hazırlandığı dikkate alınırsa, bazı ön yargıları ihtiva edeceği varsayımları yapılabilecektir. Çünkü Avrupa’nın artacak ithalatını karşılamak için, boru hattı ile alınacak Rus gazı, LNG olarak gelecek ABD gazından çok daha ekonomik bir seçenek olacaktır. Fakat yine de Avrupa’nın da LNG ithalatında artış beklenmektedir.
• Asya’nın ise gaz tüketimi 2040’larda neredeyse bugünkü değerlerin iki katına çıkacaktır.
• Bu fark da önemli ölçüde LNG ile karşılanacaktır.
• Yani dünya LNG üreticileri için en önemli market Asya olacaktır.

Aynı kaynakta yer alan üreticiler ile ilgili bir projeksiyon incelendiğinde ise:

Grafik 2: Dünya LNG İhracatları (Kaynak: EXXON MOBILE)

• En büyük etki pazara sonradan giren ABD kaynaklı olacaktır. Hatta Kuzey Amerika 2040 yılında en büyük LNG ihracatçısı bölge olacaktır.
• Asya-Pasifik ve Afrika’da da LNG ihracatı açısından önemli atılımlar gerçekleştirilecektir.
• Rusya ve Orta Doğu’da ise kademeli artış gözlemlenecektir.

Bu tespitlerden de anlaşılacağı üzere, ABD, Kanada ve hatta Asya-Pasifik bölgesinde yer alan Avustralya gibi Batı Bloğu içerisinde yer alan ülkeler LNG ticaretinin tedarikçi tarafındaki en güçlü oyuncular olacaktır.

Market tarafında da Çin, Hindistan gibi Asya ülkeleri de LNG dengelerinin diğer yüzündeki en önemli oyuncular olacaktır.

Peki küresel birçok dengede rekabet içinde olan Çin, bu senaryolar karşısında neler planlamaktadır?