AB Bülteni (Ocak 2017)

                 Küresel enerji piyasası 2017 yılına diğer yıllara nazaran farklı bir motivasyonla başlamıştır. Trump’ın beklentilerin aksine ABD başkanı seçilmesi, piyasalarda şok etkisi yapmıştır. Özellikle enerji piyasasındaki söylemleri yalnızca ABD’yi değil tüm dünyayı etkilemiş durumda. Dünya enerji piyasası Yenilenebilir Enerji yatırımlarına ağırlık verirken Trump ve yönetiminin fosil yakıtlara yönelik yatırım söylemleri kafalarda soru işaretlerini getirmiştir. AB ülkelerine bakıldığında Norveç öncülüğünde yenilenebilir yatırımlar artarak devam etmektedir. Bununla birlikte Fransa ve Almanya’nın da elektrik üretimlerindeki yenilenebilir enerji paylarını artırdıkları görülmektedir. 2017 yılı genelinde AB ülkelerinin Trump etkisine girip girmeyeceğini ise zaman gösterecektir.

1. Energy Council of Foreign Investors’in Başkanı Mario Diel, 2016 yılında Türkiye enerji sektöründe yaşanan gelişmelere bakıldığında, bu bölgenin Avrupalı yatırımcılar için önemli bir ülke olduğunu ifade etmiştir. 2016 yılının ortasında yaşanan 15 Temmuz darbe girişiminin yabancı yatırımcıları etkilemediği aksine yatırımcılar için Türkiye enerji piyasasının önemli olduğunu belirtmiştir. Rusya ve İsrail ile iyileşme yoluna giden ilişkilerin de artan yatırımlara öncülük edeceğini belirten Diel, mevcut durumda var olan TANAP ve Türk Akımı projelerine benzer büyük enerji projelerinin Türkiye’de gerçekleşeceği ve bu yatırımlara yabancı yatırımların ilgisinin her zaman olacağını ifade etmiştir.
2. İsveç’te 200 kilometre kare alana 500-700 adet rüzgar tribünün yer aldığı ve 7 milyar dolara mal olması beklenen Blekinge Rüzgar Santrali’nin ülkenin güvenliği gerekçe gösterilerek iptal edildi. Projenin iptal edilme nedeni ise yatırımın planlandığı yerin İsveç’in askeri güçleri adına önemli bir alan olması olarak açıklanmıştır. Bilindiği üzere İsveç’in enerji ihtiyacının önemli bir bölümü yenilenebilir enerjiden sağlanmaktadır.
3. Rüzgar Tribünü yatırımlarında ABD’de birçok yatırımı bulunan Vestas’ın Başkanı Michael Zarin, Trump sonrası ABD’de enerji yatırımlarında bipartizan anlayışın devam etmesinden yana olduklarını ifade etmiştir. Trump’ın ABD başkanı seçilmesi yalnızca kendi ülkesini etkilemeyeceği özellikle enerji sektörü hakkındaki fikirleri Avrupa’da önemli hale gelmiştir. Trump ve yönetiminin enerji sektöründe yenilenebilir enerjiden ziyade fosil yakıtlara yatırım yapacağına dair açıklamalarda bulunması bu anlamda Vestas gibi birçok yatırımcıyı etkisi altına almıştır.
4. Kapladığı alan bakımından Avrupa’nın en büyük ikinci yeniden gazlaştırma terminaline sahip olan ve Fransa ve Belçika’ya direkt olarak doğalgaz transferinde bulunacak olan Dunkirk yeniden gazlaştırma terminali Fransa’da faaliye geçti. Yıllık yeniden gazlaştırma kapasitesi 13 milyar metreküp olan terminal Fransa ve Belçika’nın doğalgaz ihtiyacının yüzde 20’den fazlasını karşılayabilecek büyüklüktedir. Terminale sahip olan EDF Grup’un CEO’su Marc Benayoun, bu terminalin hem Fransa’nın hem de Avrupa’nın enerji arz güvenliğine önemli katkı sunacağını ifade etmiştir.
5. Statoil enerji şirketi 2017 yılında da keşiflerine artırarak devam edeceğini ifade etmiştir. 2017 yılında 30 yeni keşif yapacağını ifade eden şirketin bu yatırımlarını bir önceki yıla göre yüzde 30 daha fazla olduğunu açıklamıştır. Keşiflerinin önemli bir bölümünü de geçen yıllarda olduğu gibi Norwegian Continental Shelf bölgesinde yoğunlaştıracağını açıklamıştır.
6. Norveç yenilenebilir enerji yatırımlarına her yıl olduğu gibi 2017 yılında da ara vermeden devam etmektedir. Fortum şirketi ülkeye 3 adet rüzgar tribünü projesei yapacağını açıkladı. Nygardsfjellet projesinin yapım aşamasında olduğu, Anstadblaheia ve Sorfjord projelerinin de sırası ile 2018 ve 2019 yıllarında faaliyete geçmesi beklendiği şirket tarafından açıklanmıştır. Üç projenin toplamında yaklaşık 170 megawatt kapasite elektrik üretileceği planlanmaktadır.
7. Dünya’nın üçüncü büyük doğalgaz ihracatçısı olan Norveç’e ait Hoegh LNG, Hyundai Heavy Industries şirketi ile FSRU anlaşması imzaladı. Avrupa doğalgaz ihtiyacının yüzde 20’sini karşılayan Norveç bu ihracatın yüzde 8’ini LNG ile gerçekleştiriyor.
8. Almanya, 2016 yılında elektrik üretiminin yüzde 32’sinin temiz enerjiden sağlamıştır. Bu oran 2015 yılında 187 milyar kilowatt saate (kWh) denk gelen yüzde 31,5 olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin 2020 yılı hedefi ise elektirk üretimindeki yenilenebilirin payının yüzde 35’e çıkarılması olarak açıklanmıştır. Almanya’nın burda da olduğu gibi önceliğinin elektrik üretiminde nükleerin ve fosil yakıtların payının azaltılması olduğu açıkça görülmektedir.
9. Letonya ve Litvanya’da 2016 yılında faaliyete geçen NordBalt ve Litpol elektrik hatları elektrik fiyatlarının düşmesinde etkili olmuştur. 2016 yılında saat başına 36,50 megawatt olan söz konusu ülkelerde bu fiyat 2015 yılına göre yüzde 13, 2014 yılına göre ise yüzde 25 azalma göstermiştir.
10. Gazprom 2016 yılında Türkiye ve Avrupa’ya toplamda 179,3 milyar metreküp doğalgaz ihraç ettiğini açıkladı. Gazprom Başkanı Alexey Miller yaptığı açıklamada 419,07 milyar metreküp doğalgaz ürettiklerini belirtmiştir. Avrupa ve Türkiye’nin enerji arz güvenliğinde önemli bir yerde olan Rusya’nın en büyük enerji şirketi Gazprom, 2016 yılında bir önceki yıla göre bu ülkelere 19,9 milyar metreküp daha fazla doğalgaz ihraç ettiğini açıklamıştır.
11. Eski ABD Başkan yardımcısı Biden, Avrupa ve G7 ülkelerine Minsk anlaşmasını kabul etmemesi durumunda Rusya’ya yönelik yaptırımları devam ettirmeleri çağrısında bulunmuştur. Ukrayna’da yapılan bu açıklamaya ek olarak Poroşenko da bu çağrıya kulak verilmesi gerektiği ve Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı göstermesi gerektiğine vurgu yapmıştır.
12. Rusya’nın en büyük enerji şirketi Gazprom, 2017 yılında Türk Akım projesi için 704 milyon dolar harcama yapacağını açıklamıştır.
13. WoodMackenzie tarafından yayınlanan son raporda petrol ve doğalgaz üretim endüstrisinin 2017 yılında bir önceki yıla göre ikiye katlanacağı açıklandı. Artan yatırımlar ile birlikte bu alana yapılan harcamaların da artacağı raporda açıklanmıştır.
14. İngiltere dekarbonizeleşme sürecine katkı sunma amacıyla ulaşım sektörüne 20 milyon Euro yatırım yapacağını açıkladı. Yenilenebilir enerjinin önemli bir rol alacağı bu süreçte 20 adet inovativ yük taşıma aracı sisteme dahil edileceği açıklanmaıştır.
15. Uluslararası Enerji Ajansı, elektrik üretiminde nükleer payın en fazla olduğu ülkelerden biri olan Fransa’nın, 2025 yılında elektrik üretimi içerisindeki nükleerin payını yüzde 79’dan yüzde 50’ye indireceğini açıkladı. Buna bağlı olarak düşük karbon stratejisinden hareketle Fransa’nın enerji miksinde yenilenebilir enerji payını artıracağı beklenmektedir.
16. Dünya bankası, Azerbaycan’a TANAP dolayısı ile 30 yıllığına 400 milyon dolar kredi vereceğini açıkladı. Toplam maliyeti 11,7 milyar dolar olması beklenen TANAP’ın düşük petrol fiyatları ile birlikte maliyetinin 8,5 milyar dolara düştüğü açıklanmıştır.
17. İtalya’nın en büyük enerji şirketi Eni ile Nijerya Ulusal Petrol Birliği (NNPC) şirketi anlaşma tazeledi. Eni’nin son dönemlerde bölgedeki artan etkinliği göze çarpmaktadır. Anlaşmanın Nijerya’nın ekonomik büyüme ve kalkınmasına katkı sunmasının amaçlandığı belirtilmiştir.
18. Genel Enerji şirketinin 2016 yılında Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG) topraklarında yaptığı yatırım 207 milyon dolar olarak açıklandı. Tawke ve Tak Tak bölgesinde araştırmalarını yoğunlaştıran şirket aynı yıl günlük 53,300 varil petrol üretimi gerçekleştirmiştir.