Petrol Piyasasında Bu Hafta (26 Eylül 2016)

Geçtiğimiz haftaya ham petrol varil fiyatı $44,54 motorin kontratı ton fiyatı $414,75’den başladı. Hafta içerisinde en yüksek seviyeler, ham petrol için $46,47 olurken motorin ton fiyatı için $433,14 oldu.

Venezüella başkanının anlaşmaya yakın olunduğunu belirtmesi, Libya’da ihracat negatif iç sorunların tekrardan görülmesi gibi fiyatları olumlu etkileyecek haberler sonrası ham petrol haftaya 1.5% üstünde primle başlandı.

CFTC verilerine göre para yöneticilerinin kısa pozisyonlarda geçen hafta azalışa gitmesi ve net uzun pozisyonlarda 26 – 28 Eylül toplantısı öncesi artış teknik olarak şubat ortasından başlayan yükseliş trendi desteğinin kırılmasını güçleştirdi.

Önceki hafta 6.2% düşüş gösteren petrol fiyatlarında geçen hafta pozitif haber akışıyla başlanması ve teknik olarak şubat ortasından başlayan yükseliş trendinin güçlü bir destek konumunda olması bu hafta gerçekleşecek toplantı öncesi mevcut kısa pozisyonlarda azalımın devamına (risk azaltılması) neden olmuş olabilir.

Venezuela petrol bakanı Del Pino verdiği demeçte arz-talep dengesinin oluşması için Dünya’daki mevcut günlük 94 milyon varil üretimin 10’da 1 seviyesinde azalması gerektiğini söyledi. Del Pino adil seviyedeki fiyatın $70 olacağını da ekledi. Üretim dondurma konusunda OPEC üyesi ve üye olmayan ülkelere en çok baskı yapan devlet olan Venezuela’nın arz fazlasının miktarı için ilk kez birincil ağızdan yorumuna rastlandı. Açıklamanın etkisiyle fiyatlarda gerileme görüldü.

Brezilya devletinin petrol şirketi Petrobras 2020 yılı planlanan üretim seviyesine ulaşmak için yapacağı yatırımı 6’da 1 seviyesinde azaltma kararı aldı. Özel şirketler büyük oranlarda petrol arama ve üretim yatırımlarını kısarlarken devlet iştirakleri de onları takip ediyor.

WTI ve Brent önceki 6 haftanın en düşük seviyesini gördüler. Fiyatların gerilemesinde 26-28 Eylül’de Cezayir’de Rusya’nın katılımıyla yapılacak gayri resmi OPEC toplantısında üretim kesintisi anlaşması umutlarının azalması. OPEC başkanı anlaşmanın 1 yıl kadar sürebileceğini söylemişti. Venezuela petrol bakanı Del Pino OPEC üye ve üye olmayan ülkelerin üretim dondurma konusunda anlaşmalarının ham petrol fiyatını $10 – $15 kadar artırabileceğini söyledi. Bu tahmin motorin ton fiyatı için $550 seviyesi demek. Toplantının yapılacak olmasına rağmen OPEC ülkeleri Suudi Arabistan, İran, Irak, Nijerya ve Libya son aylarda üretimlerini artırdılar. Mevcut piyasada varillerin sürekli arttığı durumda analistler fiyatların yükselmesi için temellere dayalı hiç bir neden göremediklerini söylüyorlar.

Diğer taraftan yakın tarihte OPEC üretiminin aksayacağından kaygı duyan yatırımcılar düşük seviyeden alım yapmaktalar. Sonuç olarak onlar için dip seviyelerde yapılan alımların risk maliyeti çok düşük.

Salı günü açıklanan API ABD stok verilerine göre ham petrol stokları 7.5 milyon, benzin stokları 2.5 milyon varil çekilirken distile stokları 1.4 milyon artış gösterdi. Verinin verdiği moralle motorin fiyatında $10 iyileşme gerçekleşti.

Çarşamba açıklanan EIA ABD stok verilerine göre ise ham petrol stokları 6.2 milyon, benzin stokları 3.2 milyon varil çekilirken distile stokları 2.23 milyon artış gösterdi. Verinin ardından motorin fiyatında yaklaşık $5 lık artışla fiyat $420 seviyesine yerleşti.

Bir Citi Grup analistine göre stok verisinin düşük gelmesi fırtına nedeniyle devam eden üretim ve tedarik zinciri sorunlarından kaynaklı olabilir. Yani talebi belirlemek için bu veri dikkate alınmamalı.

ABD’de araç kullanım mevsiminin geçmiş olmasına rağmen rafineriler üst seviye üretime devam ediyorlar (16.6 milyon varil/gün). Geçen yıl bu rakam 16.2 milyondu. ABD’de ham petrol ithalatı yüksek seviyede kalmış olmasına rağmen (8.3 milyon varil/gün) ABD rafinerilerinin yüksek üretimi stokların azalmasına neden oldu. Bu veriden yola çıkarak normal şartlarda önümüzdeki hafta rafine petrol ürünleri stoğunda artış beklenebilir.

Benzindeki çekilme Colonial boru hattı tartışmalarından kaynaklı olabilir. Senato inşaatı onayladı ve benzin stokları önümüzdeki haftadan itibaren talebi gösterecek şekilde normal olarak gelebilir.

2004 ve 2008’de Cezayir’de yapılan OPEC toplantılarında üretim kesintisi anlaşmaları çıkmıştı. OPEC yetkilileri ve kaynaklarına göre 8 yıl sonra yeniden üretim kesintisi anlaşması çıkması ihtimali bulunuyor. Toplantı öncesinde Irak tarafından fiyatları daha aşağı çekecek herhangi bir hareketin içinde olmayacakları, üretim anlaşması olması durumunda engellemeyecekleri açıklaması geldi.

Suudi ve İranlı yetkililerin geçen hafta Viyana’da toplandılar. Herhangi bir üretim anlaşması olması durumunda ne şekilde olacağı konusunda görüşecekleri söyleniyor. İran, Irak, Arabistan ve Rusya gibi üreticilerin üretim seviyelerini maksimum seviyeye çıkardıkları, OPEC üyelerini memnun etmeyen fiyatta $45-$50 seviyesinin aşılamadığı mevcut durumda bir çeşit üretim anlaşması yapılması sürpriz olmayacak. Analistlere göre anlaşmanın önündeki en büyük engel İran ve belli derecede Irak. Bu nedenle Arabistan ve İran görüşmeleri çok önemli. Günlük bir milyon varil üretim azaltma anlaşması bile yıl boyunca 290-330 milyon varil azalma sağlayarak ABD üretimi artsa bile arz-talep dengesini sağlayabilir.

Bu haftanın önemli verileri:

Çarşamba, API’nin açıklayacağı haftalık ABD petrol stokları verisi,

Perşembe, ABD ev satışları verisi, EIA’in haftalık ABD petrol stokları verisi,

Cuma, Baker Hughes ABD petrol kuyuları sayısı verisi.

Yazan: Kemal AYDIN, 26.09.2016