Ayrık Belçika’nın Birleşik Enerji Politikası

Yazar: Arzum Yiğit – (TESPAM Rusya & AB Çalışmaları Koordinatörlüğü)

Giriş

Ülkenin sahip olduğu kaynaklar itibariyle petrol üretiminden yoksun konumda olan Belçika, doğal gaz açısından Avrupa’nın önemli geçiş ülkelerinden biridir. Uzun süre elektrik üretimini nükleer santrallerden elde eden Belçika günümüzde yenilenebilir enerji kaynakları ekseninde çalışmalarına hız kazandırmıştır. Bu hususta önemli gelişmeler yaşanan Belçika’da ilk kez 2017 yılında ülkede yaşayan evlerin bir günlük elektrik ihtiyacı da rüzgar santrallerinden sağlanmıştır. Belçika Avrupa’da yenilenebilir enerji üretiminde birçok aşama kaydetmiş ülkelerin başında gelmektedir.

Belçika

Belçika Krallığı, Batı Avrupa’da bulunan bir devlettir. Avrupa Birliği’ne üyedir. Birliğin ve NATO gibi bazı uluslararası organizasyonların merkezlerini barındırır. 30,528 km²’lik bir alanı kaplayan ülkenin nüfusu yaklaşık 11,4 milyon kişidir. Kuzeybatıda Atlas Okyanusu’na kıyısı bulunan Belçika, Fransa (620 km), Almanya (167 km), Lüksemburg (148 km) ve Hollanda ile (450 km) komşudur. Avrupa Birliği ve NATO’nun kurucularındandır. Belçika’da Felemenkler tarafından Felemenkçe, Valonlar tarafından Fransızca bunun dışında küçük bir Alman grup tarafından Almanca konuşulur. Belçika federal bir devlet yapısına sahip olup Felemenkçe’nin resmî dil olduğu Flaman Bölgesi, Fransızcanın resmi dil olduğu Valon Bölgesi ve her iki dilin de resmî dil sıfatını taşıdıkları Brüksel Başkent Bölgesi’nden oluşur.

Belçika’da Enerji

Belçika , komşuları olan Fransa ve Hollanda ile, elektrik piyasalarının daha fazla entegre olması ve elektrik iletim kapasitelerinde gerçekleştirilen sınır ötesi ticaretin artırılması ve iyileşmesi amacıyla yakın olarak çalışmaktadır.
Ayrıca, Belçika’nın federal bölgeleri de, Kyoto Protokolü kapsamında kendi üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmek ve iklim değişimini önlemek için çaba göstermektedir.

Elektrik

Belçika’nın elektrik üretiminin % 55’i, nükleer enerji kullanılarak sağlamaktadır. Ancak, 2003 yılında yürürlüğe konulan bir yasa çerçevesinde Belçika’da nükleer enerjinin 2015 ila 2025 yılları arasında sonlandırılmasına karar verilmiştir. Nükleer enerjinin sonlandırılmasıyla arzda ortaya çıkacak boşluk, çeşitli enerji tasarrufları, elektrik ithalatı veya elektrik üretim kapasite artırımları ile doldurulmaya çalışılacaktır.

Sürdürülebilir Enerji

Belçika sürdürülebilir enerji verimliliği konusunda önemli potansiyele sahiptir. Ancak, enerji verimliliğini artırmaya yönelik önlemlerin ve politikaların uygulanmasında daha ciddi adımlar atılması, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından da önerilmektedir. Enerji verimliliğini artırmak için bütün bölgesel ve federal hükümetler, öncelikle binalardaki enerji tasarrufunu artırmayı hedeflemektedirler.

IEA’ya göre, Belçika içinde daha rekabetçi enerji piyasasına doğru ilerleme sağlanabilmesi için, enerji piyasa yapısının, üçüncü taraf erişimini kolaylaştırıcı destekler verecek şekilde yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Bu da, Fluxys’in, gaz üreticileri ve müşterilerinden tamamen bağımsız hale gelmesi; ikincil kapasite piyasasının kurulması, ayrıca piyasayı düzenleyici otoriteye daha fazla güç verilmesi ile mümkün olabilecektir.

Doğal Gaz

Belçika’nın yurtiçi gaz talebinin, önümüzdeki 10 yıl içinde, yıllık % 2,9 oranında artış göstermesi beklenmektedir. Belçika’da doğal gaz tüketiminde de artış beklenmektedir. Böylece artan doğal gaz tüketimi ve Belçika’nın, ülke içinde doğal gaz ağının kalitesini elde etmek ve artırmak ve ayrıca, Belçika’yı komşularına bağlayan mevcut sınır noktasındaki iletim kapasitesindeki stratejik konumu, Belçika’yı, Avrupa’nın önemli doğal gaz transit geçiş ülkesi haline getirmek amaçlanmaktadır.

Belçika, ayrıca elektrik piyasasıyla ilgili önemli değişikler yapmış ve 2007 yılından itibaren, tüketicilere, kendi elektrik sağlayıcılarını seçme imkanı tanımış, böylece piyasayı daha rekabetçi hale getirmede ilk adımı atmıştır. Halihazırda, elektrik tüketiminin % 90’dan fazlası, serbestleştirilmiş piyasa tarafından arz edilmektedir. Buna rağmen Belçika, elektrik piyasasını daha rekabetçi hale getirmeyi amaç edinmiş ve bu konuda, bütün bölgesel ve federal hükümetleri, piyasa kuralları ve regülasyonlarının uyumlu olmasını sağlayacak şekilde ortak çalışmalar yapmaya hız vermişlerdir.